OEKUSI, 15 outubru 2019 (TATOLI) – Prezidente Komisaun Omenajen, Virgílio Smith, hatete kuandu prosesu judisiáriu prova veteranu ida mak falsifika dokumentu, nia sei devolve osan ou medalla ne’ebé simu hosi Estadu.
Nia dehan, komisaun omenajen simu ona keixa falsifikasaun dokumentu, liuliu sira ne’ebé tama iha rejistu dahuluk tinan 2003 to’o 2005.
Maski la sita númeru detalla, maibé Prezidente Komisaun, Virgílio Smith, hatutan husi 76.000 ne’ebé rejistadu iha periúdu dahuluk, 27.000 mak simu pensaun kada fulan, aumenta tan ho sira ne’ebé uluk simu pensaun dala ida de’it, hamutuk 30.000.
“Tanba kestaun falsu maka, husi númeru rejistadu 76.000, hatún to’o 27.000 bazea ba keixa sira ne’ebé tama”, Virgílio hateten ba jornalista sira hafoin asiste juramentu no pose ba verifikadór veteranu Enklave iha salaun Rejiaun Administrasaun Espesiál Oekusi Ambenu (RAEOA) Santa Rosa.
Husi kazu sira ne’ebé tama, nia haktuir balun iha ona tribunál, no parte komisaun fó ona testemuña, balun ba presta deklarasaun iha Polísia Servisu Investigasaun Kriminál (PSIK).
Tanba ne’e, komisaun sempre presta deklarasaun no aprezenta evidénsia sira bazea ba lei, no ikus mai labele duni atu halo validasaun, Virgíliio hateten.
“Kazu reklamadu kuaze 20.000, no sira ne’ebé tama kategoria iha prosesu pendente hamutuk 5.000”, nia subliña.
Kona-ba reklamadu sira, balun komisaun elimina duni, tanba labele duni halo validasaun.
Iha mos kazu balun liga ho verifikadór sira ne’ebé halo falsifikasaun hodi ajuda ninia maluk, maibé to’o agora komisaun seidauk bele halo buat ida, tanba komisaun imenajen rasik halo atuasaun bazea ba lei.
Nia esplika, komisaun rasik mos labele halo protestu hasoru ema ida, maibé públiku mak halo protestu hasoru ema.
“Bainhira públiku mak haree ema ruma dehan ema ne’e la merese, públiku duni mak halo protestu ba komisaun, depois maka komisaun halo prosesu”, nia hatutan.
Nia mós informa liu tan, bainhira komisaun simu reklamasaun ka kontestasaun ruma, komisaun hatama kedan iha prosesu pendente.
“Katak, maski ema ne’e simu ona osan, maibé kuandu reklamasaun ida tama dehan katak ema ne’e ninia istória hanesan ne’e, komisaun omenajen foti kedan desizaun hodi halo kanselamentu ba ninia prosesu pagamentu, to’o rezolve iha tempu ikus”, nia dehan tan.
Husi kestaun ne’e, maka, to’o oras ne’e kazu pendente iha 5.000 resin, ne’ebé komisaun imenajen sei entrega ba konsellu veteranu, atu bele haree prosesu ne’e ba oin.
Virgílio katak, bainhira to’o ikus iha duni prova ne’ebé hatudu katak, ema ne’e halo duni falsifikasaun ba dokumentu, ema ne’e rasik bele devolve fila-fali osan Estadu ne’ebé durante ne’e nia simu, alende ne’e, bainhira ema ne’e simu medalla, tenke devolve fila-fali medalla.
“Se nia simu osan karik, devolve osan, tenke konta husi sa tinan mak ema ne’e simu, to’o sa tinan, osan ne’e rasik nia uza hodi halo saida, nia kbiit iha ka la’e atu devolve, ida ne’e mak problema”, Virgilio esplika prosesu.
Maski nune’e, nia hatutan, hakarak ka lakohi, ida ne’e lei mak hateten, tanba ne’e maka, simultaneamente, giaun ba prosesu verifikasaun dadus ne’ebé iha, vale ba munisípiu hotu, hanesan uniforme.
Kona-ba benefisiáriu sira ne’ebé rejistu iha segundu períudu ninia orsamentu seidauk iha, tanba proseseu ne’e sei presiza tempu naruk, tanba rejistadu sira iha segundu períudu ne’e iha timor laran tomak, hamutuk 124.675.
Maski nune’e, Komisau Omenajen iha esperansa katak, antes 2020 remata, tenke konklui, tanba ne’e prosesu ida ne’ebé mak lori tempu naruk, enkuantu prosesu validasaun ne’e mos hala’o iha munisípiu, postu, suku, mak halo verifikasaun ba ninia ema rasik, no aprova kedan iha munisípiu.
Jornalista: Cipriano Colo
Editora: Rita Almeida
