DILI, 23 Setembru 2025 (TATOLI)-Parlamentu Nasionál (PN), liuhusi reuniaun plenária, aprova projetu rezolusaun hodi manifesta apoiu tomak adezaun plena Timor-Leste ba Asosiasaun Nasaun Susdeste Aziátiku (ASEAN, sigla inglés).
Deputadu sira aprova rezolusaun Parlamentu Nasionál ho votu a favór 41, kontra no abstensaun 0.
“Espresa apoiu polítiku Parlamentu Nasionál, ita aprova projetu rezolusaun Parlamentu ne’e nian”, Prezidente Parlamentu Nasionál, Maria Fernanda Lay, hato’o iha sala plenária, ohin.
Sekretária Meza PN, Virgínia Ana Belo, halo leitura ba testu projetu rezolusaun PN númeru 66/VI(3a) apoiu ba prosesu admisaun Timor-Leste iha ASEAN. Konsidera admisaun Timor-Leste hanesan membru plenu direitu iha ASEAN konstitui desígniu ida nasionál akariñadu ba polítiku sira hotu no ba Governu sé de’it.
Nia dehan konsidera mós estrema importánsia ingresu país ho konkretu ba ASEAN, no kondusaun polítika esterna país hodi kompete eskluzivamente ba Governu, iha diálogu instituisionál ho Prezidente Repúblika no Parlamentu Nasionál, negósia, adota, auténtika no asina instrumentu direitu internasionál.
“Atendu Governu fó ba Parlamentu Nasionál ho projetu deklarasaun admisaun Timor-Leste ba ASEAN”, salienta.
Hodi rekoñese dezafiu potensiál adezaun ba ASEAN no nesesidade mai garante armonizasaun lejislativa no kumprimentu padraun sira organizasaun, maibé seguru ba benefísiu ekonómiku, sosiál no kulturál ne’ebé país sei trata.
Parlamentu rezolve tuir temi iha artigu 92 Konstituisaun hanesan;
- Manifesta ninia apoiu plenu admisaun Timor-Leste hanesan membru plenu direitu iha ASEAN, no iha ninia konkordánsia ho termu projetu deklarasaun admisaun koñese husi Governu ne’ebé konsta aneksu prezente rezolusaun.
- Aprova aktu asinatura deklarasaun admisaun Timor-Leste iha ASEAN konkretiza data planeadu, efetivu, nune’e ninia admisaun no inisia imediata identifikasaun ba urjente instrumentu direitu internasionál ba adezaun Timor-Leste komprometidu refere artigu 52 Karta ASEAN ba efeitu aprovasaun ou ratifikasaun, konsoante aplikavel.
- Asegura tramitasaun sira hotu proposta rezolusaun no inisiativa lejislativa diretamente admisaun Timor-Leste iha ASEAN.
Proposta rezolusaun ne’e aprezenta husi deputadu proponente Patrocínio dos Reis Fernandes (CNRT), Manuel Noronha Henrique (PD), David Dias Ximenes Mandati (FRETILIN), António Verdiál de Sousa (KHUNTO), no Maria Angelina Lopes Sarmento (PLP).
Notísia relevante: https://tatoli.tl/2025/09/22/pn-ratifika-ho-unanimidade-adezaun-timor-leste-ba-karta-asean/
Jornalista: Nelson de Sousa
Editora: Maria Auxiliadora