iklan

NASIONÁL, POLÍTIKA

Tomas Cabral: “Loron 120 nia laran poder lokál tenke funsiona”

Tomas Cabral: “Loron 120 nia laran poder lokál tenke funsiona”

Serimónia Hand Over bainhira Ministru Administrasaun Estatál (MAE) sesante, Miguel Pereira Carvalho, entrega dokumentu ba ministru IX Governu, Tomas Cabral, segunda (03 jullu 2023). Imajen Tatoli/Osória Marques.

DILI, 03 jullu 2023 (TATOLI)—Ministru Administrasaun Estatál (MAE), Tomas Cabral, hateten iha loron 120 ba dahuluk ne’e programa prioridade ne’ebé MAE atu implementa mak poder lokál no dezentralizasaun administrative tenke funsiona.

“Maibé prioridade IX Governu ida-ne’e nian mak poder lokál no desentralizasaun administrataiva tenke funsiona iha loron 120 dahuluk, antes mandatu ramata,” MAE hateten iha salaun MAE nian, hafoin hala’o serimónia Hand Over hodi entrega doumentu hosi ministru sesante ho Vise, iha Colmera, segunda ne’e.

Tanba, tuir nia, bazeia ba kalendáriu governasaun hosi 2011-2030 ne’e poder lokál tenke funsiona hotu ona.

“Ita laiha eskala mamuk, signifika Governu lokál akontese ona iha 2022, lejislasaun atraza, no foin aprova hotu. Entaun, kalendáriu 2011-2030 ne’e poder lokál tenke funsiona hotu ona. Tuir loloos, hahú iha 2022 sei finaliza iha 2025 ou 2026, maibé atrasa nune’e sei implementa no finaliza iha 2030 maibé ita atraza tiha ona kuaze tinan neen. Depois kondisaun infraestrutura bázika. Fin ita rona hosi ministru sesante hateten foin hahú iha munisípiu Ermera ho Manatuto, signifika ita tenke haree prosesu hotu ho di’ak mak foin implementa,” nia dehan.

Nia dehan, ministériu sentrál nia papel halo polítika, atu asegura funsionamentu polítiku, tanba prosesu implementasaun iha nível munisípiu no postu administrativu sira, suku no aldeia sira.

“Tanba, eleisaun suku atu reforma revee fila-fali lei organika, lei estrutura do Governu, lei sira poder lokál nian, Lei poder lokál, ne’e balun aprova ona, ita tenke ajusta hanesan lei Finansa munisipál, ne’ebé tenke re-ajusta ho lei orsamentu do Estadu nian. Divizaun Administrativu ne’ebé kria ona munisípiu foun, postu no suku foun sira,” nia dehan.

Kona-ba implementasaun desentralizasaun administrativa no munisipál nian la’o tuir kalendáriu Planu Estratéjiku Nasionál (PEN) 2011-2030.

“Ha’u laiha planu atu implementa desentralizasaun administrativa no Munisipál maibé ami la’o tuir de’it kalendáriu no kalendáriu ne’e tuir planu estratéjiku nasionál 2011-2030 nian.

“Ita rona diskursu hosi Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão nian ba desentralizasaun administrativa ne’ebé iha Ministériu Administrasaun Estatál nia Funsaun mak atu aselera prosesu desentralizasaun ne’e. Tanba ne’e mak ohin ita rona no simu relatóriu katak iha ona preparativu ba kondisaun Administrasaun Munisipál,” nia dehan.

Divizaun atu kria munisípiu, postu, suku ne’e, iha ona divizaun territorial nian, tanba Parlamentu Nasionál aprova ona no Governu tenke haree fila-fali, funsionamentu la’o oinsá no sei halo revizaun ka lae, ida-ne’e kritériu ida, la’ós membru Governu ida mai muda fali povu nia vida iha kraik.

“Ita-nia kestaun sira mak atu asegura no se iha buat balun ne’ebé ka kompleta, ita tenke halo kompleta. S prosesu la’o la di’ak, ita tenke reforsa hodi aselera,” nia dehan.

Kona-ba programa Uma Naroman ba Povu, nia dehan, povu hotu-hotu iha direitu atu hetan uma ida.

“Uma Naroman ba Povu ne’e povu iha direitu atu oferese uma no programa ne’e maihosi Governu kotuk. Uma Naroman ba Povu ne’e akontese no ita-nia konstuisaun hateten katak kondisaun povu tenke iha uma ida. Entaun ha’u lakohi komentariu, ida-ne’e planu Governu nian, no ema se de’it mak mai programa ne’e tenke la’o,” nia hateten.

Jornalista : Osória Marques

Editór      : Cancio Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!