iklan

NASIONÁL, INTERNASIONÁL, DILI, MUNISÍPIU

Lighthouse Lori Timor-Leste Ba Tribunál ICSID, Xefe Bankada CNRT: “Ita Haree Prosesu”

Lighthouse Lori Timor-Leste Ba Tribunál ICSID, Xefe Bankada CNRT: “Ita Haree Prosesu”

Xefe Bankada,CNRT Duarte Nunes. Imajen/Egas Cristovão

DILI, 17 juñu 2019 (TATOLI) – Tribunál Internasionál Sentru Solusaun Disputa ba Investimentu (ICSID-sigla inglés) iha loron 22 Dezembru 2017 rejeita ona jurisdisaun kazu ne’ebé inisia husi Lighthouse Corporation Pty Ltd no Lighthouse Corporation Ltd, IBC (Lighthouse) kontra Governu Timor-Leste, tanba Tribunál Arbitrajen ne’e konsidera laiha kompeténsia atu deside.

Xefe Bankada CNRT, Duarte Nunes informa Tribunál Arbitrajen halo desizaun no haree katak labele deside, hafoin fó sansaun ba Lighthouse ne’ebé hatama kazu ne’e ba Tribunál, no kompañia ne’e iha obrigasaun atu selu gastu ba despeza iha Tribunál Arbitrajen hamutuk ho Timor-Leste nia gastu ne’ebé hatama ba justisa hamutuk millaun $1,3.

“Agora iha ezijénsia atu ba fali tanba iha prosesu ne’e, sira sente prejudikadu entaun lori nafatin ba Tribunál Estadu Vitória nian. Tanba ne’e ita haree took prosesu la’o ona oinsá no hein de’it rezultadu. Kompañia ne’e rasik la to’o fornese tanba sira laiha kapasidade,” tenik Xefe Bankada Duarte Nunes ba jornalista sira iha Parlamentu Nasionál (PN), segunda ne’e.

Tuir deputadu ne’e, Governu momentu ne’ebá foti desizaun hapara kontratu ho kompañia Lighthouse tanba konsidera laiha kapasidade finanseiru no laiha reprezentante iha Timor-Leste.

“Kompañia Lighthouse ne’e natoon hetan kontratu husi Timor-Leste atu fornese kombustivel, maibé depois Governu hapara tamba bainhira ba hare nia office (eskritóriu) no haree nia kapasidade la-hatudu buat ida, entaun fó mensajen katak dala ruma kontratu ne’e iha mas ema la-bele fornese buat ne’ebé ita hakarak entaun bele hamosu situasaun ne’ebé la di’ak ba Timor-Leste,”  dehan reprezentante povu ne’e.

Iha loron 28 maiu liu-hosi sesaun plenária, Xefe Bankada FRETILIN, Aniceto Guterres hatama rekerimentu ba meza Parlamentu Nasionál (PN) hodi husu Primeiru-Ministru (PM), Taur Matan Ruak esplika prosesu legál kompañia Lighthouse hasoru Governu Timor-Leste iha Tribunál Supremu Vitória, Austrália.

Ba asuntu ne’e, iha loron 1 jullu Xefe Governu sei ba esplika iha plenária kona-ba preokupasaun Bankada FRETILIN kona-ba prosesu legál Lighthouse inklui implementasaun sistema Planeamentu Rekursu Umanu ka Government Resource Planning (GRP). 

Disputa ne’e hahú husi kontratu entre Governu Timor-Leste ho Lighthouse iha loron 22 outubru 2010, ba fornesimentu kombustivel ba jeradór ualu iha Eletrisidade de Timor-Leste (EDTL).

Akordu ne’e refere ba termu no kondisaun hodi Lighthouse kumpre hanesan konkorrente ba fa’an, no iha mós termu standard (padraun) no jerál ne’ebé hanesan saida mak parte rua lori ba kestaun disputa.

Arbitrajen inisia husi Lighthouse kontra Governu Timor-Leste iha loron 14 janeiru 2015, hodi fó razaun disputa iha akordu fornesimentu kombustivel entre Timor-Leste no Lighthouse.

Tribunál Arbitrajen ne’e kompostu husi árbitru internasionál tolu hanesan Stephen Jagusch nomeadu husi Lighthouse, Professor Campbell McLachlan nomeadu husi Timor-Leste no Prezidente Tribunál Profesora Gabrielle Kaufmann-Kohler nomeadu husi ko-árbitru sira.

Ikus mai Tribunál deside katak laiha jurisdisaun ba disputa ne’e no rejeita pedidu apoiu husi Lighthouse ne’ebé refere ba pagamentu kustu arbitrajen ho montante $273.434,26 ba Timor-Leste no seluk tan millaun $1,3 ba kustu despeza legál kontra Timor-Leste.

Lee mós notísia: http://www.tatoli.tl/2019/05/opozisaun-husu-pm-esplika-prosesu-legal-lighthouse-hasoru-timor-leste/

http://www.tatoli.tl/2019/06/pm-taur-sei-ba-hatan-preokupasaun-bankada-fretilin-iha-pn/

Jornalista       : Julia Chatarina

Editór             : Rafy Belo

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!