HEADLINE, SAÚDE

MS Koloka Ona Pesoál Saúde Sira Iha Fronteira, Aeroportu, Portu Asegura Virus Corona

MS Koloka Ona Pesoál Saúde Sira Iha Fronteira, Aeroportu, Portu Asegura Virus Corona

Atendimentu ba virus korona. Imajen: NYT

DILI,24 janeiru 2020 (TATOLI)-Ministériu Saúde (MS) koloka ona Pesoál Saúde sira iha Fronteira Batugade, Portu no Aeroportu Internasionál Nicolau Lobato hodi asegura virus corona.

“Ema ne’ebé atu koloka iha portu sira mak iha fronteira ita-nia pesoál saúde iha na’in tolu ka na’in haat,” Xefe Departamentu Moras Hada’et, Merita Monteiro ba jornalista sira iha Lahane, ohin.

Ezekutiva ne’e informa, agora iha aeroportu sira iha na’in haat maibé sei aumenta tan na’in rua hodi haree ba coronavirus ida ne’e tanba aeroportu mak movimentu ne’ebé maka’as liu no mós iha portu.

“Ami mós preokupa uitoan tanba agora daudaun komunidade xinés iha Timór ne’e  semana ida ba kotuk sira mós halo viajem ba sira-nia rain atu selebra loron boot sira nian hanesan tinan foun”.

Ne’ebé dalaruma, tuir nia, sira sei fila fali mai Timór depois ida ne’e mak ita nia preokupasaun. “Maibé,  ha’u fiar katak antes sira to’o iha Timór Sira liu husi aeroportu internasionál hira kedas entaun sira halo screening maibé sira sei halo sistema vijilánsia ida ne’ebé di’ak entaun sira tama mai iha ita-nia rain ho risku ne’ebé mak menus”.

Maske nune’e, Merita Monteiro kontinua preokupa katak périodu coronavirus ne’e agora to’o ona iha ne’ebé seidauk hatene loloos tanba karik nia liuhusi aeroportu internasionál maibé sira seidauk hatudu sinál ruma entaun nia bele tama to’o Timór mak hatudu sinál.

“Tanba ne’e mak iha screning card ne’e ami tenke haruka sira hakerek informasaun klaru no depois ami husu sira iha Dili laran ka Munisípiu,  sira hela los iha ne’ebé atu nune’e banhira sira dezenvolve sinál ruma bele kontaktu direita ba ita-nia pesoál  saúde  sira ne’ebé mak hela besik sira”.

“Bainhira nia hetan duni virus mak nia tama duni to’o iha ne’e mak ita detekta ona ita labele haruka fila maibé ita presiza kria mekanismu ida ezemplu suspeitu ida tenke kria fatin izolamentu ida para depois ita tau nia iha ne’ebá para ita bele halo investigasaun kle’an para hatene duni ema ne’e suspeita ba coronavirus  ka  moras seluk”.

Xefe Departamentu Moras Hada’et, Merita Monteiro, agora sira diskute hela kona-ba sala izolamentu. Ita hotu hatene katak iha aeroportu la iha sala izolamentu  ba saúde.

Iha fronteira mós la iha sala izolamentu mós hanoin atu estabelese sala izolamentu própriu ida atu bele tau ema ruma ne’ebé ita suspeita ba coronavirus ne’e sira mós dehan ona ba Vise-Ministra Saúde  para ko’alia ho Ospitál Nasionál Guido Valadares (HNGV)  atu nune’e bele haree fatin ruma no halo izolamentu karik suspeita ba kazu ida ne’e.

Ekipamentus ba coronavirus ne’e mós seidauk iha to’o agora la’ós Timór de’it maibé ne’e mundu tomak seidauk iha meius ida para ho ekipamentu ruma atu detekta katak ema ne’e afetadu duni ba moras coronavirus tanba ne’e mak ekipamentu ne’e seidauk iha duni no ninia vasina mós seidauk iha.

Ema ne’e mós seidauk aprezenta sinál no sintoma ba moras enfuénsia nian tanba ida ne’e la’ós hanesan ho moras sira seluk bainhira ema ne’e iha difikuldade para dada iis, isin manas maibé se ita suspeita husi laboratóriu mak tenke hasai sampel (amostra) para teste ba ida ne’e. “Mas ida ne’e ita Timór seidauk iha kapasidade para halo deteksaun. Ita bele halo deteksaun ba moras sira seluk  maibé coronavirus seidauk bele”.

“Karik ami ko’alia ona ho Organizasaun Mundiál Saúde iha futuru mai karik iha duni  ema balun tantu timoroan ka estranjeiru ruma mak ita suspeita ba moras coronavirus ita foti nia sampel  depois ita kolabora ho laboratóriu sira ne’ebé servisu  ho Ministériu Saúde no OMS depois haruka nia sampel ba mak sira fó fali rezultadu ba ita”.

Ekipamentu Menus

Kona-ba rekursu umanu ne’ebé Ministériu Saúde iha maibé, tuir Xefe Departamentu Moras Hada’et, Merita Monteiro, katak fronteira  sira ne’e menus ba ekipamentu, bele dehan seidauk sufisiente di’ak ba resposta sira ne’ebé  mak presiza tebes tanba buat barak sei falta ezemplu  makina thermoscan ne’ebé  agora dadaun ita instala iha aeroportu internasionál Nicolau Lobato  agora daudaun avaria hela.

Maibé, Vise-Ministra Kuidadu Saúde Primária promete ona katak iha tempu badak nia laran sei buka atu bele hetan fali makina thermoscan ida ne’e maibé alternativu seluk dehan katak ita iha termufokus ne’ebé iha kuantidade lima.

“Tempu badak, ami sei distribui ba aeroportu, portu no fronteira Batugade atu nune’e pesoál saúde sira utiliza lai halo screening ba iha pasajeiru sira ne’ebé  tama sai”.

“Liuliu ita haree screening card ida ne’ebé mak ita fahe ba sira  tanba liuhusi screening card ne’e atu ema bele hateten ema nia destinasaun mai husi área ida ne’ebé karik nia iha sinál ka sintoma ruma ne’ebé ita suspeita entaun ita halo screening ba sira   no sira  ne’ebé mai ona ho moras no difikuldade ruma entaun ita haree ba ida ne’e,” nia esplika.

Notísia relevante:Bolseiru Timoroan iha Xina Sente Ameasadu ho Virus Corona, Husu Governu atu Evakua Sira

Jornalista : Felicidade Ximenes

Editór       : Rafy Belo

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!