iklan

NASIONÁL, EKONOMIA, COVID-19, HEADLINE

Governu Prepara Proposta Millaun $200 Reforsa Saldo Tezouru no Fundu COVID-19

Governu Prepara Proposta Millaun $200 Reforsa Saldo Tezouru no Fundu COVID-19

Vise-Ministra Finansa, Sara Lobo Brites. Imajen Tatoli/Egas Cristovão

DILI 29 maiu 2020 (TATOLI) – VIII Governu prepara ona proposta ba Parlamentu Nasionál (PN) hodi husu tan levantamentu Fundu Petrolíferu hamutuk millaun $200-resin hodi reforsa saldo tezouru no reforsa Fundu COVID-19 ba implementasaun pakote ekonómiku.

“Proposta hatama ona ho orsamentu hamutuk millaun $200-resin, osan ne’e atu reforsa saldo tezouru hodi hein Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2020 vigora no mós atu reforsa Fundu COVID-19, liuliu bele finansia pakote ekonómiku sira ne’ebé to’o agora orsamentu seidauk iha hanesan suplementu remuneratóriu, no subsídiu porsentu 60 ba traballadór sira no programa sira seluk ne’ebé seidauk iha orsamentu”, dehan Vise-Ministra Finansa, Sara Lobo Brites ba Agência Tatoli iha Palásiu Governu, sesta ne’e.

Antes ne’e, iha loron 2 abríl PN aprova pedidu levantamentu Governu no iha loron 6 abríl, Prezidente Repúblika, Francisco Guterres ‘Lú Olo’ promulga ona Dekretu Parlamentu Nasionál númeru 14/V, kona-ba autorizasaun ba realizasaun transferénsia estraordinária husi Fundu Petrolíferu ho montante millaun $ 250.

Husi totál orsamentu millaun $250 ne’ebé aprovadu iha PN, millaun $150 aloka ba finansiamentu medida prevensaun no kombate moras COVID-19 iha ámbitu Fundu COVID-19, millaun $100 ba Konta Jerál Tezouru no husi millaun $150 ne’e, aloka $500.000 ba PN atu dezenvolve polítika no programa iha ámbitu prevensaun no kombate surtu COVID-19.

Nesesidade Governu atu husu orsamentu adisionál tanba antes ne’e aprova ona pakote ekonómiku, maibé hafoin ajusta ho dadus, osan ne’ebé iha fundu la to’o.

Hanesan orsamentu ne’ebé antes ne’e prevee ba Ministériu Solidaridade Sosiál no Inkluzaun (MSSI) hamutuk millaun $15 hodi halo pagamentu ba uma-kain, maibé hafoin ajusta dadus, montante orsamentu sa’e ba millaun $63,6, atu halo pagamentu ba uma-kain hamutuk 318.302 no kada uma-kain sei hetan pagamentu $200.

Governante ne’e informa, Governu haruka ona proposta alterasaun Fundu COVID-19 nian ba PN, nune’e ezekutivu bele iha fleksibidade atu implementa pakote ekonómiku ba sidadaun sira.

Sara Lobo afirma, maski alterasaun ne’e sei deskute maibé pagamentu subsídiu ba uma-kain sei la’o nafatin tanba iha ona orsamentu.

Alokasaun orsamentu husi Fundu COVID-19 ba dahuluk maka prevensaun no metigasaun COVID-19 ho ninia montante orsamentu millaun $125,9, husi verba ne’e sei finansia sub-programa hamutuk 10, enkuantu programa daruak mak aumenta produsaun no produtividade ho ninia alokasaun millaun $4,9, no programa datoluk maka asesu produtu alimentár iha alimentasaun servisu ho ninia alokasaun orsamentu hamutuk millaun $19,1.

Alokasaun orsamentu Fundu COVID-19 ba instituisaun hamutuk 13, kompostu husi alokasaun ba Parlamentu rasik tuir lei ne’ebé aprova iha PN iha kabimentu hamutuk $500.000.

Aleinde ne’e, aloka ba iha Gabinete Primeiru-Ministru millaun $1,6, Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál hamutuk $207.000, Ministériu Agrikultura no Peska millaun $4,9, Ministériu Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun millaun $2,4, Ministériu Finansa $900.000, Ministériu Saúde millaun $52,4, Ministériu Solidariedade Sosiál no Inkluzaun millaun $15.

Enkuantu, Ministériu Turizmu, Komérsiu no Industria millaun $6, FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) millaun $12,5, Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) $670.000, Centru Logistika Nasionál (CLN, sigla portugés) hamutuk millaun $19,1, Sentru Integradu Jestaun Krize (CIGC, sigla portugés) millaun $34,5 hanesan fundu rezerva.

Planu ekonómiku ne’ebé Governu aprova ona maka transferénsia osan ba traballadór, ne’ebé sei garante rendimentu báziku kada fulan ba família ho subsídiu maizumenus porsentu 60 husi saláriu mensál funsionáriu sira iha setór formál nian, ne’ebé empreza deside suspende kontratu ka hamenus oras servisu.

Nune’e mós, atribuisaun subsídiu sira atu garante ligasaun iha rai-laran, inklui garante ligasaun ho transporte aéreu ne’ebé kada semana ida halo operasaun dala-tolu atu garante ligasaun médiku no emerjénsia krusiál sira ba Darwin, subsídiu ba transporte marítimu merkadoria ho Ataúru no Oé-cusse, aumenta oras iha portu marítimu ba oras 24 kada loron.

Atribuisaun izensaun parsiál no pagamentu konta pre-pagu ahi eletrisidade $15 kada fulan ba kada kliente inklui fó izensaun iha pagamentu konta bee.

Programa kréditu ho taxa reduzida, garantia kréditu ba importadór sira, ba sasán esensiál sira no empréstimu emerjénsia.

Nune’e mós, implementasaun programa ida atu aumenta oferta ai-han iha Kosta Súl no medida atu garante disponibilidade fatór sira ba produsaun agríkola, pekuária no peska sira.

Pakote ne’e mós inklui subsídiu ba estudante timor-oan naun bolseiru hamutuk na’in-4.200 iha estranjeiru no subsídiu internet ba estudante sira iha Timor-Leste.

Jornalista: Antónia Gusmão

Editora: Julia Chatarina

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!