iklan

EDUKASAUN, HEADLINE, LIQUIÇÁ, MUNISÍPIU

CSIL Hahú Kria Kondisaun Molok Reativa Atividade Létiva

CSIL Hahú Kria Kondisaun Molok Reativa Atividade Létiva

Diretor Escola Loiola, Kasait. Imajen/Antonio Goncalves

LIQUIÇA, 05 juñu 2020 (TATOLI)–Estabelesimentu ensinu privadu, Colégio de Santo Inácio de Loiola (CSIL), Kasait, hahú halo preparasaun hodi hein autorizasaun Governu liliu Ministériu Edukasaun, Juventude no Desportu (MEJD) atu reativa atividade letiva sira.

Funsionariu ida prepara hela livru iha Biblioteka, Escola Loiola, Kasait.Imajen/Antonio Goncalves

“Ami monitór saida mak Ministériu Edukasaun husu liliu protokolu ne’e. Ami-nia preparasaun uluk mak hamoos eskola,” Diretór CSIL, Fr. Roberto Maaghop Boholst informa ba Agência TATOLI, iha nia knaar fatin CSIL, Kasait-Ulmera, Liquiça, ohin.

“Ami sorte tanba ami-nia staff sira kontinua manten eskola nia moos (ambiente). Bainhira iha Estadu Emerjénsia ne’e mak estadu iha posibilidade atu loke fali, ami-nia profesór sira mai no staff sira mós kontinua serbisu. Ami bolu estudante sira ne’ebé mak hela iha Ulmera ajuda ami, hamoos sala laran,” ezekutivu ensinu privadu ne’e rekoñese.

Nia esplika, sei halo distansiamentu fíziku ba estudante sira bainhira normaliza prosesu aprendizajen tanba ne’e mak CSIL hahú estabelese meza no kadeira sira iha sala-de-aula, tuir protokolu OMS (Organizasaun Mundiál Saúde) nian.

“Maibé ami haree, ami-nia estudante 40 pessoas de’it mak iha sala laran, sira bele observa dook malu. Ami mós hanoin kona-ba fase lima tanba ne’e mak profesór no estudante sira hanoin kona-ba au (bambu) hodi halo bee halai atu estudante barak bele fase-liman bainhira sira (estudante) tuun husi bis,” nia informa.

Diretór CSIL, Fr. Roberto Maaghop Boholst mós informa katak eskola privada katólika ne’e prepara mós bee torneira iha sala laran ho sabaun sira para bainhira atividade ruma estudante sira bele uza hodi fase.

“Agora daudaun ami hein hela atu bele kumpre saida mak di’ak ba estudante sira bainhira tama fali. Depois protokolu mai, ami sei estuda, depois sei haree oinsá bele aplika tuir ami-nia situasaun iha ne’e”.

Diretór ne’e realsa tan katak CSIL hamosu inisiativa hodi uza bambu atu halo kanalizasaun bee hodi fasilita estudante sira hodi fase-liman antes partisipa atividade aprendizajen iha sala-de-aula iha périodu krize sanitária ne’ebé mak provoka husi vírus corona ka Covid-19 ne’e tanba konsidera katak bainhira uza torneira ne’e limitadu tebes atu estudante sira hotu bele asesu.

“Profesór sira, staff sira, estudante sira husi Ulmera, sira hanoin kona-ba au tanba hakarak uza sasán lokál. Importante bee halai. Depois nia bele la’o di’ak bele kontinua. Se sente presiza duni pipa hanesan plástiku ka besik, ita sei haree. Ita hahú lai ho saida mak ita iha tanba ida ne’e hanesan situasaun emerjénsia mós”.

Amu ne’e relata katak au ka bambu no ai sira ne’ebé mak CSIL uza hodi halo preparativu balun hodi kumpre protokolu OMS nian katak iha pandemia Covid-19 tenke fase-liman beibeik ne’e hetan apoiu husi komunidade sira iha Liquiça no balun eskola foti besik iha aredór eskola nian.

“Saida mak akontese iha ne’e (CSIL) mak inisiativa husi profesór sira, estudante sira balun, komunidade mós envolve. La gasta osan maibé importante responde nesesidade”.

Diretór CSIL, Fr. Roberto Maaghop Boholst informa katak CISL sei la organiza asembleia hanesan situasaun iha périodu normál antes ne’e.

“Ida ne’e ami preokupa boot tanba ita halibur ema barak. Baibain iha eskola ida ne’e ami iha asembleia. Ha’u hanoin ho situasaun agora (Covid-19), husi bis, fase-liman langsung (direta) kedas ba klase, lalika asembleia i depois iha ne’ebá fatin idaidak nian; koko halo distánsia, uza masker, atu eduka sira katak (Covid-19) la’ós de’it da’et ita maibé mós posível ita da’et ba ema seluk”.

Tanba ne’e, manorin na’in ne’e defende katak tanba CSIL hanesan eskola ida entaun sira-nia parte kontinua eduka estudante sira kona-ba périgu husi surtu Covid-19 tanba konsidera prevene mak nu’udar métodu ida di’ak liu duke kura.

Profesór prepara planu aula

Ezekutivu ensinu privadu CSIL informa katak preparativu seluk ne’ebé mak CSIL halo antes normaliza ensinu aprendizajen mak agora daudaun sira-nia parte obriga profesór sira atu prepara planu aula ba estudante sira atu sira bele prontu, fiar aan liután tanba fulan rua balun ona mak profesór no estudante sira hotu iha uma relasiona Estadu Emerjénsia ne’ebé mak kauza husi pandemia vírus Covid-19.

“Ita hatene katak depois fulan rua ho balun (Estadu Emerjénsia) iha uma. Situasaun ita nian ne’e, konsekuénsia Covid-19 nian mak halo ita-nia mentál sira ne’e iha efeitu; la hakmatek, ita la seguru, ita ta’uk maske ita dehan katak Timór di’ak, iha kotuk ne’e iha stress,” nia konsidera.

Alende CSIL halo preparativu ba materia aula nian, Diretór CSIL, Fr. Roberto Maaghop informa mós katak CSIL hein hela Governu nia protokolu. “Maibé ne’e, se seidauk ami rasik bazea ba informasaun ne’ebé mak iha media, iha WHO, iha saúde sira, ami koko tuur ko’alia”.

“Antes atu loke, importante ba ami katak ami rasik maizmenus hatene ami-nia aan no komprende situasaun Covid nian no bele iha ideia oinsá atu akompaña labarik (estudante sira) tanba ami imajina ona, tanba ami fulan rua ona iha uma, ami toman tiha ona serbisu la iha, labarik mai ami stress. Estudante sira ne’ebé mak ho enerjia barak, depois sira sei gosta halimar maibé agora ami tenke esplika ba sira katak buat barak ne’ebé uluk bele halo agora labele”.

Razaun tuir nia, la’ós lakohi maibé tanba tenke distánsia sosiál no hamenus posibilidade hada’et vírus ba malu.

Iha biban hanesan, manorin na’in ne’e haktuir katak durante Estadu Emerjénsia, CSIL entrega materiál didáktiku sira hanesan ba estudante sira atu estudante. “Falta de’it mak interasaun ne’e tanba ami koko whatsapp, ami koko zoom maibé ema riku de’it mak bele, ema simples lae. Ami-nia eskola ne’e inkluzivu. Ami la’ós internasionál maibé ami eskola Timór”.

Iha CSIL, jornalista Agência TATOLI observa katak funsionáriu CSIL hahú re-organiza sala-aula, biblioteka, inklui mós laboratóriu prátika ba siénsia nian hanesan laboratóriu fízika, kímika, matemátika no jeolozia inklui kontinua monta au (bambu) hodi bele fasilita estudante sira no funsionáriu sira hodi fase-lima tuir padraun OMS no Ministériu Saúde (MS) bainhira re-ativa atividade letiva sira.

Notísia relevante: EUA Apoiu Máskara ba MEJD

Jornalista       : Cipriano Colo

Editór             : Cancio Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!