LIQUIÇÁ, 28 novembru 2020 (TATOLI)–Prezidente Repúblika, Francisco Guterres ‘Lú Olo’, hateten Timor-Leste presiza haburas filafali fiar ba malu atubele hametin konsensu nasionál hodi haburas Estadu Direitu Demokrátiku, haburas dezenvolvimentu sustentável, hasa’e kreximentu ekonómiku no halo jestaun rigór ba Fundu Minarai.
“Fundu Minarai tenke fó rezultadu di’ak mai Timor-Leste. Konsensu ida-ne’e tenke haree mós ba edukasaun nu’udar garante ba futuru dignu no prósperu ba oan no bei-oan sira. Konsesu atu hadi’ak liu sistema saúde no servisu ba komunidade atu populasaun bele saudável,” Xefe Estadu afirma iha ámbitu selebrasaun tinan 45 Proklamasaun Independénsia Timor-Leste, iha Liquiçá, sábadu ne’e.
Aleinde ne’e, Lú Olo refere katak konsensu mós atu dezenvolve maka’as agrikultura, nu’udar baze ba ekonomia nasionál atu agrikultór sira sai produtivu liu no prodús hahán kualidade, hodi salienta katak área ne’e sai fonte rendimentu seguru ba komunidade rurál no garante seguransa alirmentár.
Prezidente husu atu unimidade iha justisa sosiál katak mane no feto iha direitu no oportunidade hanesan, hodi subliña diferensa ne’ebé de’it labele haketak ema, maibé hariku ema hotu nu’udar família boot no lisan ida de’it mak Timor-Leste.
Xefe Estadu hatutan preokupasaun boot ema hotu nian mak prestasaun servisu saúde públika iha rai-laran tanba sei hasoru dezafiu barak.
“Rezultadu Servisu Nasionál Saúde sei fraku mak ita-nia ema mate barak no lahatene tanbasá ka mate tanba lahetan tratamentu. Ba servisu espesializadu balun ba saúde, ita-nia ema tenke bá rai-li’ur no la’ós hotu-hotu mak konsege hetan ajuda ida-ne’e,” nia katak.
Lú Olo fó hanoin katak preokupasaun boot liu mak bainhira país hasoru risku ba Covid-19 no atu proteje povu husi kalamidade públika, Timor-Leste hatán kedas ho Estadu Emerjénsia (EE).
Nia informa Estadu tenke implementa EE tanba ne’e mak foin bele halo suspensaun ba ema nia direitu no liberdade fundamentál balun. Nune’e fulan-fulan hanaruk EE hodi halo prevensaun no kontrola ba surtu koronavírus.
“Ameasa husi pandemia Covid-19, ita haree katak ita-nia Servisu Nasionál Saúde la preparadu atu hatán kedas ba moras foun ne’e,” Lú Olo tenik.
Prezidente Repúblika refere ba medida sira ne’ebé halo katak Timor-Leste hadeer duni, maibé la’ós de’it atu proteje povu husi Covid-19, más haree dook liután oinsá atu hadi’ak no hasa’e ekonomia nasionál, nune’e garante soberania nasionál iha aspetu hotu-hotu.
“Tanba krize pandémika ida-ne’e, mai fanun ita hotu, liuliu ukun-na’in sira atu organiza-an di’ak liután atu hadi’ak lalais sistema saúde no seguransa no povu nia kondisaun moris,” nia konklui.
Jornalista: Maria Auxiliadora
Editor: Xisto Freitas