DILI, 30 dezembru 2020 (TATOLI)—Parlamentu Nasionál (PN) renova ona estensaun Estadu Emerjénsia (EE) ba-dasiak (9) ba loron 30 tán ho rezultadu votasaun nominál a-favór 46, kontra 0 no abstensaun 5.
“Ho nune’e lei autorizasaun estensaun estadu emerjénsia aprovadu,” Prezidente Parlamentu Nasionál, Deputadu Aniceto Longuinhos Guterres Lopes, anunsia liuhosi plenária.
Prezidente Repúblika, Francisco Guterres “Lú Olo” husu Parlamentu Nasionál atu atoriza estensaun Estadu Emerjénsia ba -dasiak ba loron 30 tán, hahú hosi tuku 00.00 loron 3 janeiru 2021 (domingu) no termina iha tuku 23.59 loron 1 fevereiru 2021 (segunda-feira) ba territóriu nasionál tomak ho parsialmente suspende direitu balun;
a. Sirkulasaun internasionál, sei estabelese kontrolu sanitáriu iha portu, aeroportu ka postu fronteira terrestre, atu impede moras ne’e tama mai territóriu nasionál ka kondisiona observánsia kondisaun nesesáriu hodi evita risku propagasaun epidemia ne’e, nune’e mós toma medida nesesária asegura sirkulasaun internasionál ba bens no serbisu esensiál sira.
b. Liberdade sirkulasaun, fixasaun rezidénsia ba kualkér pontu iha territóriu nasionál sei lidera hosi autoridade públika sira hodi bele redús risku kontájiu no ezekuta medida prevensaun no kombate epidemia, inklui konfinamentu kompulsivu domisiliáriu no impozisaun saniáriu sira.
c. Direitu reuniaun no manifestasaun sei imposta hosi autoridade públika komptente sira, ho baze pozisaun departamentu governamentál ne’ebé responsável ba saúde públika.
d. Liberade de culto, fó kompeténsia autoridade públika restrinje nesesária hodi redús risku kontájiu, inklui limita realizasaun selebrasaun atividade relijiozu no eventu kultu (culto).
e. Direitu propriedade no inisiativa ekonómika privada: pode ser determinada a obrigatoriedade ba abertura, laboração e funcionamento de empresas, stabelecimentos e meios de produção ou seu encerramento e impostas outras limitações ou modificações á respetiva atividade.
f. Direitu rezisténsia, kualkér atu (ato) rezisténsia ativa ka pasiva emanda hosi autoridade públika kona-ba ezekusaun Estadu Emerjénsia.
Xefe Bankada KHUNTO, Deputadu Duarte Nunes, hateten loloos ne’e uza medida seluk la’ós ho estadu emerjénsia.
“Ami husu rede seguransa iha fronteira hanesan Suai metin ka lae. Ami konkorda aplika penalizasaun ba ema sira-ne’ebé kontra medida Governu liuliu halai sai hosi kuarentena tenke tau matan nafatin ba fronteira,” xefe bankada CNRT ne’e hateten.
Bankada CNRT mó kontinua ejize ezekusaun fundu COVID-19 tanba estensaun EE ba da-siak ona miabé Parlamentu Nasionál seidauk simu relatóriu ezekusaun.
Deputadu bankada Partidu Demokrátiku (PD), Mariano Assanami Sabino, hateten PD sempre apoia asuntu sira-ne’ebé di’ak ba Timor-Leste.
Reprezentante Bankada KHUNTO, Deputadu Luis Roberto da Silva, hateten mundu agora hasoru tán propagasaun daruak hosi surtu COVID-19.
“Kuandu ita la kumpru distansiamentu sosiál, ha’u fiar númeru pozitivu sei aumenta. Tanba ne’e, tenke taka fronteita Batugade nune’e moras ne’e labele tama mai territóriu Timor-Leste nian, tenke hapara sirkulasaun Nakroma entre Dili no Oé-Cusse,” nia dehan.
Bankada KHUNTO husu pena ba ema sira-ne’ebé la kumpre regra estadu emerjénsia tanba pandemia ida-ne’e perigozu iha mundu.
Xefe Bankada Frente Mudança, Deputadu Isabel Freitas konsidera renovasaun estadu emerjénsia mak dalan únika ba estadu Timor-Leste hasoru surtu COVID-19.
“Presiza fó atensaun ba sériu ba fronteira no tenke kontrola makaas sirkulasaun entrada sira tanba ne’e Timor-Leste tenke kria medida rigoriozu. Bankada Frente Mudança husu taka pasajeiru sira hosi Inglaterra mai Timor-Leste, ami mós husu teste masal,” Xefe Bankada FM ne’e fó hanoin ba Governu.
Notísia Relevante: PR husu autorizasaun ba PN estende Estadu Emerjénsia
Jornalista: Evaristo Soares Martins
Editór: Cancio Ximenes