iklan

COVID-19, HEADLINE, SAÚDE

Governu deside estende serka sanitária iha Dili to’o 02 abríl

Governu deside estende serka sanitária iha Dili to’o 02 abríl

Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, prezide reuniaun Konsellu Ministru estaordinária iha salaun Ministériu Finansa, Aitarak-laran, segunda (15/03). Imajen TATOLI/Egas Cristóvão

DILI, 15 marsu 2021 (TATOLI)—Governu liuhosi reuniaun Konsellu Ministru (KM) estraordinária iha segunda ne’e, deside estende serka sanitária no konfinamentu obrigatóriu iha munisípiu Dili to’o oras 23:59 loron 02 abríl 2021, liuhosi aprovasaun Projetu Rezolusaun Governu.

Antes ne’e, períodu ne’e hahú oras 00:00 loron 09 to’o 23:59 loron 15 marsu, maibé tanba haree ba evolusaun kazu ativu COVID-19 kada loron, maka Sala Situasaun Sentru Integradu Jestaun Krize (CIGC, sigla portugés) aprezenta pontu situasaun epidemiolójiká iha Timor-Leste ba ezekutivu sira.

Notísia relevante: Reuniaun KM: deside serka sanitária iha Dili durante loron hitu

“Durante serka sanitária, sidadaun hotu tenke hela iha uma, iha esesaun balun hanesan sosa ai-han, pulsa eletrísidade, no sira ne’ebé serbisu iha administrasaun públika ou sira-nia serbisu importante tebes ba públiku, enkuantu seluk hela iha uma,” Ministru Prezidénsia Konsellu Ministru, Fidelis Manuel Leite Magalhães, relata hafoin reuniaun ezekutivu iha salaun Ministériu Finansa (MF), Aitarak-laran, segunda ne’e.

Rezolusaun Governu haktuir, durante períodu serka sanitária no konfinamentu obrigatóriu iha Dili, kontinua taka postu fronteira iha munisípiu ne’e no bandu sirkulasaun ema hosi Dili ba munisípiu seluk, exetu iha kazu emerjénsia ho razaun razaun seguransa, saúde públika, umanitária ka seluk ne’ebé nesesáriu ba interese públiku.

Bainhira iha nesesidade halo sirkulasaun hosi Dili ba munisípiu seluk, parte interesadu tenke manda karta pedidu autorizasaun ne’ebé dirije ba Diretór Sala Situasaun CIGC liuhosi email.

Sasán no ema tama ka sai sujeitu ba kontrolu

Bainhira hetan ona lisensa ema no sasán tama ka sai hosi munisípiu Dili, obrigatóriamente tenke sujeita ba sentru kontrolu integradu, ne’ebé instala ona iha parte leste no oeste inklui postu fronteira tasi no aérea.

Sentru kontrolu hirak ne’e funsiona iha segunda, kuarta no sesta, entre tuku 06:00 dader to’o tuku 16:00, no ninia funsionamentu asegura hosi ekipa funsionáriu, ajente ka traballadór administrasaun públika ne’ebé nomea hosi Ministériu Interiór, Ministériu saúde, Ministériu Administrasaun Estatál no Ministru Agrikultura no Peska, ne’ebé iha ona koordenasaun ho Sala Situasaun CIGC kona-ba identidade no kontaktu sira.

Kondutór no tripulasaun veíkulu seluk ne’ebé autoriza atu tula sasán atu bá no mai hosi Dili, tenke para iha sentru kontrolu integradu hodi subtitui kondutór ka tripulasaun seluk ne’ebé asegura kontinuasaun transporte, ne’ebé molok halo substituisaun, ekipa sei hamoos karreta laran tuir regra saúde.

Iha sorik seluk, sirkulasaun sasán via transporte tasi ka aéreu, ninia tripulasaun labele tun no labele auzente husi zona internasionál portu ka aeroportu, tenke uza máskara taka ibun no inus no tenke halo distansiamentu pelumenus metru ida ho ema seluk.

Impozisaun konfinamentu domisiliáriu jerál iha Dili

 Iha Projetu Rezolusaun Governu mantein impozisaun konfinamentu domisiliáriu jerál ka konfinamentu obrigatóriu ba ema hotu iha munisípiu Dili, exetu bainhira iha nesesidade atu sai ba ospitál, akompaña membru família simu asisténsia ospitalár, presta asisténsia saúde, asisténsia umanitária, aprezenta keixa iha Ministériu Públiku, iha Provedoria Direitu Umanu no Justisa, presta deklarasaun ba hirak ne’ebé hetan notifikasaun judisiál ka polisiál.

Nune’e mós, bele sai hosi uma bainhira hakarak sosa ai-han, refeisaun, nesesidade bázika, kombustível, sosa pulsa eletrisidade, telekomunikasaun ka asesu ba internet, asesu ba servisu finanseiru, presta atividade profisionál bainhira la fó sai hosi superiór ierarkiku, iha kazu  funsionáriu, ajente ka traballadór administrasaun públika ka hosi entidade empregadora rasik, iha kazu traballadór iha setór privadu ekonomia, inklui partisipa funerál.

Deslokasaun hirak ne’e bele hala’o bainhira presiza tebes, razaun serbisu, no tenke lori dokumentu komprovativu atu marka prezensa iha serbisu fatin.

Bandu sirkulasaun transporte públiku hanesan mikrolete, bis no taxi sira iha área hotu iha munisípiu Dili.

Kontinua taka estabelesimentu públiku

Iha períodu ne’e, Governu deside kontinua taka estabelesimentu komersiál, industriál, artezanál no prestasaun servisu setór privadu ekonomia hotu iha munisípiu Dili.

Maski nune’e, iha esesaun ba estabelesimentu komersiál sira ne’ebé fa’an ai-han, bee no sasán esensiál seluk, hanesan supermerkadu, minimerkadu no kios sira, inklui estabelesimentu ne’ebé presta kuidadu médiku no medikamenu, estabelesimentu prestasaun servisu protesaun sosiál hanesan farmásia, postu kombustível no gás, pagamentu ba fornesimentu enerjia elétrika, telekomunikasaun, órgaun komunikasaun sosiál, no estabelesimentu oteleiru.

Nune’e mós, ba restaurante no warung bele funsiona ho aplikasaun servisu falun no lori hahan ba uma (take away) ou entrega ba kliente ninia hela-fatin (home delivery).

Instituisaun finanseira liuliu banku no entidade relevante ne’ebé permite tranferénsia finanseira mós kontinua loke, inklui empreza konstrusaun sivíl ne’ebé hetan kontratu públiku, empreza prestasaun servisu tékniku ba manutensaun, reparasaun ka funsionamentu sentrál sira hanesan produsaun enerjia elétrika nasionál, empreza transporte, tasi no aéreu, estabelesimentu fa’an materiál funeráriu ka servisu funeráriu, empreza kontrolu peste, no servisu limpeza saneamentu no esgotu.

 Traballadór no kliente estabelesimentu komersiál, molok atu tama ba estabelesimentu komersiál tenke fase liman no uza máskara no durante iha estabelesimentu laran, tenke kontinua uza máskara hodi taka inus ho ibun, mantein distansiamentu sosial pelumenus metru ida ho ema.

Estabelesimentu komersiál, industriál, artezanál ka prestasaun servisu iha setór privadu ekonomia ne’ebé taka ba públiku, bele hala’o atividade hanesan entrega sasán ka ai-han ba kliente liuhosi servisu home delivery.

Merkadu munisipál Dili kontinua funsiona

Merkadu Munisipál Dili hanesan Manleuana no Taibesi kontinua funsiona, ho operadór no utente ida-idak, ho kondisaun aplika regra sanitária

Bainhira forsa seguransa identifika la mantein distánsia sosiál pelumenus metru ida entre utente sira, sei impede utente foun atu asesu ba resintu merkadu to’o numeru utente bele kumpre distansia ne’e.

Vendedór ambulante sasán ka servisu nesesidade bázika, liuliu produtu ortikultura bele kontinua hala’o atividade maibé kumpre regra saúde no evita halibur malu hamutuk iha fatin ne’ebé hala’o atividade.

Bandu hala’o serimónia funebre ne’ebé envolve ema liu na’in-sanulu no bainhira iha serimónia  tenke uza máskara hodi taka inus no ibun no mantein distánsia pelumenus metru ida ho ema seluk ne’ebé iha serimónia ne’e.

Durante períodu serka sanitária no konfinamentu obrigatóriu, Autoridade Polísia halo fiskalizaun ba komprimentu regra sira ne’ebé estabelese no sei notifika infratór ba prátika krime dezobediensia.

Hafoin autoridade kompetente sira sei komunika ba Ministériu Públiku relasiona ho identidade infratór no bainhira infratór hanesan estranjeiru, Autoridade Polisiál sei komunika ba Servisu Migrasaun.

Jornalista: Antónia Gusmão

Editora: Julia Chatarina

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!