DILI, 20 maiu 2021 (TATOLI)—Parlamentu Nasionál liuhosi Komisaun A ne’ebé trata asuntu justisa no konstitusionál, prioritiza proposta alterasaun no projetu-lei hamutuk hitu (7) iha tinan 2021 nune’e hakbesik valór justisa ba povu.
Prezidente Komisaun A, Deputadu Joaquim dos Santos, informa proposta no projetu-lei hitu (7) ne’e kompostu hosi proposta-lei estabelese rejime jurídiku ba Asosiasaun Públika Profisionál, proposta-lei Orden ba Advogadu sira, proposta-lei organizasaun no funsionamentu tribunál, projetu-lei estatutu majistradu judisiál, projetu-lei kona-ba programa formasaun setór justisa, projetu-lei organizasaun judisiáriu no projetu-lei estatutu Ministériu Públiku.
“Pakote lei hirak ne’e ho objetivu atu reforma judisiáriu, tanba ne’e mak parlamentu fó konsentrasaun másimu iha 2021. Entaun, ita atu halo reforma ne’e atubele lori justisa ne’e besik liu ba povu, lori tribunál nia funsaun ne’e besik liu ba povu, ne’e mak ita atu regula iha lei organizasaun judisiáriu iha estatutu sira no mós rejime sira. Ita hakarak rezolve problema ne’e hosi baze,” Prezidente Komisaun A informa ba Agência TATOLI, iha Parlamentu Nasionál, kuarta ne’e.
Hosi pakote lei hirak ne’e, Komisaun A haruka ona relatóriu no paresér ba meza prezidénsia hodi deside data diskusaun ba plenária. Hosi proposta pakote lejizlativa hirak ne’e, hela de’it projetu-lei estatutu Ministériu Públiku no projetu-lei organizasaun judisiáriu maibé sei aprova relatóriu no paresér iha semana oin.
Pakote lejizlativa hirak ne’e define kona-ba juiz no prokuradór sira-nia estatutu, direitu no obrigasaun iha serbisu, relasaun institusionál, sira-nia kompeténsia, no sira-nia dever.
Nune’e mós define relasaun serbisu institusionál entre tribunál, Ministériu Públiku, advogadu sira, defensoria públika no relasaun ho klienta sira.
Prezidente Komisaun A ne’e subliña, tempu ona atu hadi’a aistema judisiáriu, enatun lei ne’e tenke adekua ho nesesidade reál tanba to’o ohin loron iha de’it sistema judisiáriu bazea de’it ba regumentu UNTAET númeru 11.
Nia dehan, durante ne’e sistema judisiáriu ho de’it tribunál primeira instánsia haat (4), entaun valór justisa ne’e la besik ba povu.
Hosi inisiativa hirak ne’e, Komisaun A rona ona na’in ba proposta ne’e liuhosi audiénsia públiku hanesan Ministru Jutisa Manuel da Costa Cárceres, Prezidente Tribunál Rekursu Deolindo dos Santos, parte Prokuradoria Jerál Repúblika, Defensoria Públika no Asesór Jurídiku Gabinete Prezidente Repúblika.
Komisaun A mós rona paresér hosi Programa Monitrizasaun Sistema Judisiál (JSMP-sigla inglés) no advogadu privadu balun.
Jornalista: Evaristo Soares Martins
Editór: Cancio Ximenes
