DILI, 04 juñu 2021 (TATOLI)–TANE Konsumidór halo estudu merkadu ba loja hamutuk 21 iha Dili, hahú loron 06 to’o 30 abríl, ba kabaz ho produtu esensiál 11 ne’ebé konsumidór timor-oan uza loron-loron.
“Peskiza ne’e hanesan pasu fundamentál ida atu konsumidór sira bele aserta eskolla no bele analiza folin sira ho ninia evolusaun,” refere nota imprensa ne’ebé Agência TATOLI asesu iha sesta ne’e.
Kabaz ne’ebé foti ba estudu ne’e, kompostu hosi foos, na’an-manu, masin midar, manteiga, mina, susuben (bee no po), manu tolun, na’an fahi, masan, bebida malirin sira inklui serveja.
“Produtu sira ne’e hotu eziste iha loja sira ne’ebé hili ona ho folin baratu liu, la hare ba marka ka orijin hosi produtu,” nota subliña.
Peskiza halo iha loja sira ne’ebé maka fa’an produtu ho folin kiik liu to’o boot liu, relasiona ho produtu selesiona no korresponde ba família timor-oan nia nesesidade durante implementasaun Estadu Emerjénsia, iha supermerkadu Good Life kampung Baru, postu administrative Don Aleixo, aprezenta kabaz ho folin kiik liu ho valór $33,90, kabaz karun liu iha Centro Supermercado iha Praia dos Coquiros, posto administrativu Don Aleixo, munisípiu Dili, ho valór $48,65.
TANE identifika iha diferensa boot tebes entre kabaz, karun liu ho ida baratu liu maka $14,75, ho diferensa 44%, ne’ebé analiza ketak ho produtu barak maka folin karun dobru ou triplu tan kompara ho sira folin baratu, hanesan naan fahi, masan no masin midar.
“Ami hakarak destaka kazu foos, ne’ebé produtu ai-han indispensável ba konsumidór timor-oan hotu. Presu kiik liu ba produtu ne’e hetan iha W-four Timor Plaza no W-four Audian, ho folin kilograma 20 maka $12, tuir kedas maka loja rua,” nota hosi TANE esplika.
Enkuantu, Dili Mart Aikadiri-hun no Dili Mart Lecidere, ne’ebé maka ho folin ba kuantidade hanesan $12,50, signifika katak komparasaun folin kiik liu rezista iha fulan-dezembru 2020, ho aumentu folin sa’e hosi $10 ba $12 amumentu $2 (20%).
Iha biban ne’e, TANE mós hato’o preokupasaun ba situasaun ekonómika, sosiál no sanitária iha Timor-Leste, ne’ebé ho saláriu mínimu $115 no taxa dezempregu boot tebes.
Jornalista: Antónia Gusmão
Editora: Julia Chatarina