DILI, 02 agostu 2021 (TATOLI)-Ekipa Loromatan, Beto Tasi, Anin Fuik no Naroman (LOBAN), segunda ne’e, halo diálogu ho Governu liuhosi ekipa liña ministeriál ho komunidade afetadu ba konstrusaun Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato, iha Suku Madohi, Postu Administrativu Don Aleixo, Munisípiu Dili.
Sekretáriu Ekipa voluntáriu LOBAN, Natalino Fernandes Ximenes, informa sira-nia ekipa realiza enkontru entre Governu ho komunidade afetadu ho objetivu ko’alia kona-ba oinsá fasilita komunidade vulneravel sira-nia direitu “Bem e imovel” relasiona ho komunidade nia rai, ai-horis, ne’ebé afetadu ba konstrusaun Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato Dili.
Nia hatutan, sira hala’o diálogu ne’e tanba ekipa liña ministeriál ne’ebé ba alista rai, uma, no ai-horis ba komunidade afetadu sira iha Suku Madohi nota katak iha erru nota administrativu balu ne’ebé akontese hanesan laiha sensibilizasaun kona-ba oinsá komunidade bele halo reklamasaun ba sira-nia rai, uma no ai.
Ekipa LOBAN durante nota katak lapsu balun akontese mak dahuluk entermu judisiál lei haree mapa publikasaun artigu 33 lei bem imóvel númeru 13/2017 05 juñu 2021, ne’ebé Prezidente Repúblika atuál mak promulga katak publikasaun mapeamentu kadastrál ne’e loron 90, maibé iha terrenu ekipa destaka mapeamentu loron 30 de’it.
“Ami haree katak ekipa iha terrenu interpreta lei, tanba sira haree fali ba versaun tetun ne’ebé mak tradusaun sala, tanba iha versaun tetun ne’e loron 30 ne’e iha duni maibé ne’e opsaun daruak bainhira la kumpre ona loron 90 mak foin ba loron 30,” nia esplika.
Lapsu seluk mak projetu ida ne’e presiza komunidade nia rai, maibé fallansu iha komunikasaun entre komunidade no ekipa ne’ebé halo levantamentu dadus tanba sira la halo esplikasaun ne’ebé detallu ba komunidade oinsá reklama sira-nia sasán.
Koordenadór Servisu Terrenu hosi Ministériu Obras Públiku, Octávio Perreira afirma, komunidade afetadu ba konstrusaun Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato hosi Suku Madohi iha aldeia haat hanesan, Beto-Tasi, Anin-Fuik, Loron Matan no Naroman.
“Entaun hosi aldeia haat dadus ne’ebé ami rekolla Governu sei halo indemnizasaun hamutuk uma-kain 170-resin,” nia dehan.
Diretór Jerál Desentralizasaun Administrativa, Ministériu Administrasaun Estatál, Belarmino Filomeno Neves, klarifika mós katak, komunidade afetadu ba konstrusaun Aeroportu Internasionál prosesu levantamentu dadus hotu ona, ohin, iha diálogu ne’e oinsá fó tan loron sanulu ba komunidade hatama sira-nia reklamasaun kona-ba ai-horis no rai.
“Reklamasaun ba rekursu rai no ai-horis ne’ebé iha, ita-nia komunidade atu reklama fali ne’e haree hosi loron 04 dezembru 2020, tanba planu ne’e iha ona durante tinan barak nia laran, ne’ebé hosi loron 04 dezembru 2020 mai ami labele toma nota tanba dadus iha ona,” nia hateten.
Kona-ba dadus presu indemnizasaun ba rai, uma no ai-hori, nia dehan, Governu seidauk iha desizaun tanba komunidade sei hatama reklamasaun ba rekursu ne’ebé sira iha.
“Maibé iha loron sanulu, hahú ohin to’o 10 agostu 2021, komunidade hatama hotu ona relatóriu, ami sei halo análize relatóriu tuir komunidade-nia reklamasaun mak foin Governu bele foti desizaun,” nia tenik.
Iha diálogu refere hetan partisipa hosi, Governu liuhosi liña ministeriál sira hanesan, Ministériu Obras Públika, Ministériu Administrasaun Estatál, Sekretariadu Estadu Terras no Propriedade, Aviasaun Nasionál Timor-Leste (ANTL), lideransa komunitáriu, inklui komunidade afetadu aldeia haat hosi Suku Madohi.
Jornalista : Arminda Fonseca
Editór : Francisco Simões