DILI, 19 setembru 2021 (TATOLI)—Kordenadór Jerál Grupu “Husi Rural ba Global”, Filipe Boavida do Rego, hateten transformasaun lixu plástiku ba iha tizolu ne’e inisiativa no hanoin inovativu mai hosi joven sira iha Munisipiu Aileu.
“Ami iha hanoin ida katak tranformasaun resiklajen ba iha materiál tizolu ne’e ho objetivu ida kontribui ba reduzaun lixu iha ita nian rai rasik hodi prevene, ambiente ne’ebé saudavél nune’e bele prevene dezastre naturál akontese,” Filipe Boavida do Rego hatetem ba Agência Tatoli iha Delta Nova, Domigu ne’e.
Prosesu transformasaun lixu ba tizolu ne’e rasik ho meu manual, membru grupu ne’e rekolla lixu plástiku sira hodi separa lixu plástiku bokon no maran, hafoin ne’e mak sira tein plástiku sira ne’e kahur ho oli halo nabeen, depois kahur ho rai henek mak prodús (cetak) sai tizolu ka batako.
Tizolu ne’ebé transforma hosi materiál resiklajen ne’e rasik garantia tebes nia kualidade no prdusaun tizolu ne’e ninia rezultadu utiliza ona hodi konstrui uma ida iha Aileu.
“Ami-nia produtu ne’e garantia nia kualidade tanba lori ba teste iha laboratóriu RMS forsa ne’e iha 8,3 MPA. No, ami-nia tizolu ne’e rasik halo ona uma ida iha munisipiu Aileu,” nia hateten.
Kona-bá produsaun, nia dehan, kada loron sira-nia grupu prodús ne’e to’o 200 tizolu no faan ba komunidade iha Aileu ne’e kada tizolu ho folin baratu.
“Durante ne’e ami koopera ho kompañia lokál, ami faan tizolu 500, ami faan de’it ba iha área munisipiu Aileu. Kada tizolu ida, ami faan ho presu $25 sentavu. Ami mós ba oin sei halekar ami-nia produtu ne’e iha merkadu Dili,” nia dehan.
Grupu Husi Rurál ba Global durante ne’e hetan apoiu formasaun hosi Knua Juventude Fila Liman no Programa Nasaun Unida ba Dezemvolvimentu (PNUD).
Entertantu Grupu Husi Rurál ba Global ne’ebé harii iha 2020 ne’e ho membru na’in-ualu (8) ne’ebé kompostu hosi feto na’in-tolu (3) no mane na’in-lima (5).
Iha sorin seluk, Kordenadór Grupu Tiwomen, Arisca Marcal hateten, grupu Tiwomen harii iha 2019 ho ninia atividade mak transforma lixu ba brinku, kelu no sasán artezenatu sira seluk hafoin hetan formasaun hosi Knua Juventude Fila Liman, PNUD no Mercy Corp.
“Hafoin ami hetan formasaun hosi Knua Juventude Fila Liman, PNUD no Mercy Corp, mak ami na’in-neen (6) mioria feto ho inisiativa halo grupu hodi halibur lixu plástiku sira, aluminium hodi transforma ba sasán ne’ebé iha valór ekonómiku,” nia dehan.
Nia dehan, sira-nia produtu ne’e ninia presu difrenesa hosi $50 sentavu to’o $15 sentavu, no produtu sira-ne’e konsege faan ona iha loja artezenatu boot sira iha Dili.
Jornalista : Natalino Costa
Editór : Cancio Ximenes
