iklan

BAUCAU, MUNISÍPIU

Komunidade Ossouala susar asesu liña telekomunikasaun

Komunidade Ossouala susar asesu liña telekomunikasaun

Sede suku Ossouala. Imajen Tatoli/Nelson Sousa.

BAUCAU, 12 outubru 2021 (TATOLI)—Maske Timor-Leste ukun an durante besik tinan 20 ona maibé komunidade iha suku Ossouala, postu administrativu Vemasse, munisípiu Baucau, susar atu asesu liña telekomunikasaun.

Notísia Relevante: Komunidade Ossouala seidauk asesu eletrisidade

Komunidade Ossouala, Daliano Fátima Soares. Imajen Tatoli/Nelson Sousa.

“Ami iha ne’e, tinan 20 ona, liña internet susar asesu atu halo komunikasaun ba ami-nia família iha rai-dook no bainhira membru família ruma moras, atu komunika ba ambulánsia mós rede laiha,” Komunidade Ossoual, Daliano Fátima Soares, hateten ba Agência Tatoli iha Ossoula, Vemasse, Baucau, tersa ne’e.

Nia haktuir, komunidade maioria iha suku ne’e utiliza sim card Timor Telecom (TT) hodi halo komunikasaun maibé susar tebes atu asesu rede, tanba laiha tore telekomunikasaun nian ne’ebé instala iha suku ne’e, maibé tore ne’e monta de’it iha suku Loilubo.

Ami so asesu rede telekomunikasaun bainhira ami la’’o sa’e ba foho leten maibé to’o iha foho leten mós rede la estável no rede kotu-kotu hela. Oinsá mak ami bele asesu ba rede telekomunikasaun se tore ne’e harii iha Loilubo no baliza entre suku Loilubo ho Ossouala ne’e dook malu ho distánsia kolómetru sia (9),” nia dehan.

Ho problema rede ne’e, nia dehan, difikulta komunidade atu halo komunikasaun ba malu no komunika parte saúde bainhira iha membru família ruma moras grave atu transporta ba sentru saúde Vemasse Villa.

“Iha tempu udan bainhira moras ruma grave susar atu komunika ho ambulánsia, nune’e ami lori de’it família ne’ebé moras ba to’o suku Loilubo de’it,” Daliano Fatima hateten.

Xefe Suku Ossoula, Filipe Zeferino Correia, husu Governu no autoridade telekomunikasaun sira iha Timor-Leste atu bele monta tore ida iha suku refere, nune’e fasilita komunidade bele komunika ba malu ho fasil.

Husu Governu harii merkadu

Entretantu, Daliano Fátima Soares, husu Governu atu kria merkadu iha suku refere, nune’e bele fasilita komunidade hala’o atividade negósiu, tanba durante ne’e ne’e atividade faan no sosa ne’e komunidade faan de’it iha ai-hun ne’e laiha fatin dignu ruma.

“Ami husu Governu atu bele apoiu harii merkadu ida ho kondisaun infraestura natoon hodi fó mahon hala’o atividade ekonomia,” nia dehan.

Komunidade Ossouala hala’o atividade faan no sosa iha iha de’it ai-mahon nia okos. Imajen Tatoli/Nelson Sousa.

Tuir oráriu, kada tersa-feira, atividade faan no sosan ne’e hala’o iha merkadu, nune’e komunidade faan sira-nia produtu lokál hanesan modo tahan, fehuk, bua no seluk tán. Merkadu ne’e mós iha populasaun sira-ne’ebé besik área jurizdisaun Ossouala hanesan Loilubu, postu administrativu Venilale-munisípiu Baucau Vila lori mós sasán nesesidade báziku hodi faan no sosá produtu lokál iha área refere.

Nia dehan, ho kondisaun merkadu ne’ebé iha ai-mahon nia okos de’it, bainhira udan difikulta tebes komunidade no labele faan sira-nia sasán ho di’ak.

“Bainhira udan defisil tebes atu faan, tanba laiha mahon ruma nune’e labele hala’o atividade,” nia hateten.

Nia hateten, roda ekonomia povu ki’ik nian atu lao di’ak iha baze, mak hala’o atividade sira-ne’e hodi  hetan rendimentu natoon, hodi suustenta fali famíli hodi selu oan sira-nia eskola, sosa farda no kadernu ba oan sira atu ba eskola.

Nune’e mós, Maria Rente, hateten atu hadia ekonomia família parte ida mós liuhosi atividade negósiu hodi faan sasán merkadu.

“Hau faan bua, liis no produtu lokál seluk bainhira iha bazar ruma, konsumedór sira bele sosa netik $5. Dalaruma osan ne’e lato’o hodi bele atende oan sira-nia nesisidade eskola nian,” nia dehan.

Suku Ossouala, jeografikamente lokaliza iha área kle’an ne’ebé haleu ho foho no baliza entre besik postu administrativu Venilale-Baucau Vila, munisípiu Viqueque no munisípiu Manatuto.

Hosi suku 59 iha munisípiu Baucau, suku Ossouala mak konsidera área ne’ebé izoladu tebes. Suku Ossouala iha aldeia lima mak hanesan Caidenulale, Hoineuwai, Lolinunu, Waiknasa no Umaiku ho totál  populasaun hamutuk 2339, ho xefe família 503 no maiória populasaun moris nu’udar vida agrikultór.

Jornalista : Nelson Sousa

Editór       : Cancio Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!