COVALIMA, 13 novembru 2021 TATOLI—Ekipa hosi Autoridade Nasionál Petróleu no Minerál (ANPM) halo observasaun ba akontesimentu ‘well kick’ iha área perfurasaun Feto Kmaus iha aldeia Tabacolot, suku Debos, postu Suai, munisípiu Covalima.
Vise-Prezidente ANPM, José Manuel Gonçalves, haktuir, eventu ne’e akontese iha loron 08 novembru, bainhira kompañia Timor Resources, Timor GAP, E.P no sub-kontratór, Eastern Drilling hala’o atividade perfurasaun.
“Momentu ne’ebá halo perfurasaun iha profundajen entre metru 460, ne’ebé rezulta iha influxu idrokarbonetu balun (mistura gas, mina no lama), tama ba furu posu, tamba presaun hosi formasaun jeolojia ne’ebé a’as,” refere nota ne’ebé Agência TATOLI asesu, sábadu ne’e.
Well kick hanesan termu téknika iha indústria petrolífera, espesífikamente iha atividade perfurasaun, ne’ebé akontese tamba gas sai hosi fatin rezervatóriu kiik balun ne’ebé iha gas ka idrokarbonetu, hodi rezulta influxu idrokarbonetu balun no tama ba posu nia furu tamba diferensa entre presaun hosi formasaun jeolojia ne’ebé a’as liu no todan hosi lama perfurasaun nian.
Antes ne’e, Timor Resources hamutuk ho nia parseiru sira, akompaña hosi Governu, lansa perfurasaun dahuluk iha rai-maran, iha posu Feto Kmaus, iha loron 28 outubru 2021.
Notísia relevante: Timor-Leste marka istória dahuluk halo perfurasaun mina iha rai-maran
Nune’e, bazeia ba formasaun jeolojia, eventu ne’e la antisipada iha prognósiu jeolojia primária (estimativa ka ipóteze iha serbisu exporasaun), tanba ne’e la konsege identifika no intrepreta dadus sísmiku 2D (dimensaun rua).
“Influxu idrokarbonetu hirak ne’e, hetan divertidu ba sistema keima (flaring system) no implementa kedan prosedimentu hodi kontrola influxu idrokarbonetu (kill mud procedure), ne’ebé iha tempu badak nia laran, operasaun perfurasaun kontraladu ho di’ak,” nota hosi ANPM esplika.
Durante eventu well kick, laiha fatalidade no laiha ema ida mak kanek, maibé iha lama perfurasaun ne’ebé kahur ho filmajem idrokarbonetu balun konsege ultrapasa parrajen rua iha sítiu sondajen nian no rezulta iha lama perfurasaun ho filmajen.
Nune’e mós, idrokarbonetu balun tama iha baleta kuak no sulin ba abitante ida nia to’os, ne’ebé besik iha ne’ebá.
Notísia relevante: Mina-teen hosi perfurasaun mina posu Feto Kmaus fó ameasa ba to’os-na’in
Hafoin akontesimentu ne’e, Vise-Prezidente ANPM hamutuk nia ekipa halo observasaun iha terrenu no identifika lama perfurasaun ho filmajem idrokarbonetu balun ne’ebé tama iha baleta kuak, konfirma lama perfurasaun ho filmajem idrokarbonetu balun ne’ebé sulin ba abitante ida nia to’os, haree tama iha baleta ne’ebé sulin ba mota no tasi, inklui prosesu hamos lama perfurasaun ho nia progresu.
ANPM halo asaun hodi responde ba well kick
Atu responde ba akontesimentu well kick, ANPM prioritiza asaun importante, ne’ebé serbisu hamutuk ho Timor Resources atu asegura uluk asaun prinsipál sira hodi kontrola eventu ne’e, ho objetivu hetan kontrola másimu ba jestaun presaun no mós integridade formasaun jeolojia ne’e.
Tanba ne’e, ekipa autoridade atu responde ba konsekuénsia akontesementu ne’e, liu-liu ba influxu lama perfurasaun ho filmajem idrokarbonetu balun ne’ebé tama iha baleta no sulin ba to’os ne’ebé besik área perfurasaun.
Nune’e, atu konkretiza liután asaun, ANPM halo ona observasaun no investigasaun ba insidente ne’e, ho objetivu atu verifika komformidade operasionál ho sistema jestaun durante akontesimentu well kick.
Ekipa estabelese abut/hun ba insidente influxu idrokarbonetu balun (root cause), ne’ebé sulin liu tia parrajen, ne’ebé rekomenda medida koletiva hodi kontinua mellora liután jestaun operasionál.
“ANPM husu ema hotu atu labele pániku tamba eventu well kick ne’ebé akontese iha loron hirak liubá kontroladu no ita-nia posu Feto Kmaus nia operasaun kontinua nafatin,” refere nota hosi ANPM.
Prosesu investigasaun hosi parte ANPM kontinua nafatin to’o bele prodúz relatóriu finál ida iha fulan-novembru nia laran atu responde ba objetivu sira ne’ebé defini ona.
Jornalsita : Celestina Teles
Editora : Julia chatarina
