DILI, 18 novembru 2021 (TATOLI)–Sekretáriu Estadu Ambiente (SEA), Demétrio do Amaral de Carvalho, orienta ona Diresaun Jerál Kontrolu Poluisaun atu foti amostra mina-teen hosi posu Feto Kmaus hodi halo analiza.
“Ba kestaun ne’e ita sei rekolla amostra no analiza saida mak kontein iha amostra poluisaun nian,” Sekretáriu Estadu Ambiente, hateten, hafoin ramata enkontru ho Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, iha Palásiu Governu, kinta ne’e.
Antes ne’e, akontese ‘well kick’ iha área perfurasaun Feto Kmaus iha aldeia Tabacolot, suku Debos, postu Suai, munisípiu Covalima, iha loron 08 novembru, bainhira kompañia Timor Resources, Timor GAP, E.P no sub-kontratór, Eastern Drilling hala’o atividade perfurasaun iha profundajen entre metru 460.
Well kick hanesan termu téknika iha indústria petrolífera, espesífikamente iha atividade perfurasaun, ne’ebé akontese tamba gas sai hosi fatin rezervatóriu kiik balun ne’ebé iha gas ka idrokarbonetu, hodi rezulta influxu idrokarbonetu balun no tama ba posu nia furu tamba diferensa entre presaun hosi formasaun jeolojia ne’ebé a’as liu no todan hosi lama perfurasaun nian.
Ba kestaun ne’e, parte Autoridade Nasionál Petróleu no Minerál (ANPM) halo observasaun ba eventu ne’e.
Notísia relevante: ANPM observa ‘well kick’ perfurasaun iha posu Feto Kmaus
Hafoin Governu hamutuk ho empreza Timor Resources ofisalmente lansa ona perfurasaun mina-matan rai-maran iha posu Feto Kmaus, mosu preukupasaun iha públiku katak iha prosesu perfurasaun mina-matan iha posu ne’e, husik sai mina-teen ba abitante nia to’os no estraga ambiente, maski molok hala’o atividade perfurasaun, Governu atribui ona serfikadu lisensa ambientál.
Ba kestaun ne’e, Sekretáriu Estadu klarifika, atribuisaun sertifikadu lisensiamentu ambientál ba empreza la’ós kompeténsia SEA, maibé Ministériu Petróleu Minerál (MPM) no Autoridade Nasionál Petróleu Minerál (ANPM) bazeia bá lei orgánika VIII Governu Konstitusionál, enkuantu Sekretáriu Estadu nia kompeténsia haree liu ba ambiente ein jerál.
“Fahe tiha ba rua, iha área petróleu ne’e MPM mak fó sertifikadu lisensiamentu ambientál no ambientál ein jerál kompeténsia SEA nian,” governante ne’e akresenta.
Notísia relevante: Mina-teen hosi perfurasaun mina posu Feto Kmaus fó ameasa ba to’os-na’in
Tuir Demétrio Amaral, hafoin Diresaun Jerál Kontrolu Poluisaun foti amostra hodi halo analiza, bainhira iha ona rezultadu mak sei rekomenda fali ba Timor Resources atubele halo jestaun ba impaktu ambientál ho prudente liután.
“Nune’e bele miniza ka mitiga rísku sira ne’ebé mosu hosi perfurasaun ne’e. Amostra ne’e posibilidade sei halo analiza iha laboratóriu nasionál água no saneamentu, maibé kuandu labele maka posibilidade sei haruka ba fatin seluk ne’ebé bele halo analiza bá alkaline no idrokarbonu ne’e rasik,” governante ne’e dehan.
Jornalista : Antónia Gusmão
Editora : Julia Chatarina