DILI, 29 novembru 2021 (TATOLI)– Komunidade iha kapitál Dili preokupa nesesidade bázika ka ai-han nia folin hahú sa’e iha merkadu.
“Ha’u baibain sosa sasán nesidadade bázika iha ne’e, presu normál hela, maibé agora ha’u mai fali hola komesa iha mudansa presu, hanesan fo’os Globus kilograma 30 uluk $15, agora sa’e ba $16,50, mina Bimoli masa ki’ik uluk sentavu 50, agora sentvu 75, ida ne’e ami hanesan konsumidór lamenta oituan,” Komunidade Balide, Maria de Fatima Alves hateten ba Agência TATOLI iha supermekadu Lita Store- Lecidere, segunda ne’e.
Nune’e nia husu ba Governu liuliu Ministériu Turizmu, Komérsiu no Indústria (MTKI) no Autoridade Inspesaun no Fiskkalizasaun Atividade Ekonómiku, Sanitária no Alimentar (AIFAESA) hala’o kontrolu no intervensaun ba presu iha supermerkadu sira hodi prevene ema manipula presu sasan, tanba atu tama ba loron boot Santo Natál 2021 no Tinan foun 2022.
“Kontrola no regula folin nesesidade bázika atu ami kbiit la’ek sira iha kbiit atu sosa,” nia sujere.
Iha sorin seluk, konsumidór Manuel de Jesus, hateten, nia parte observa presu nesesidade bázika hahú sa’e.
“Ha’u foin hola foos iha Lita Store, Globus kilograma 20 uluk $11, agora sa’e ba $12:00. Ha’u hanoin governu presiza haree, se lae presu ne’e bele hamate kapasidade kompra,” nia akresenta.
Folin sa’e kauza hosi pandemia Globál
Jestora hosi supermerkadu W Four Audian, Leoniza Candida Ximenes, rekoñese nesesidade bázika folin komesa sa’e ona tanba kauza hosi presu iha nivél mundiál no pandemia COVID-19.
“Loos iha ne’e, sasan nesesidade bázika hanesan foos kilograma 30, ne’ebé antes faan ho $15, agora sa’e $16:00. Mina mós hanesan ida masa lima liter ne’e uluk faan $5,60, agora sa’e ba $7,50,” Jestór W Four ne’e afirma
Hodi hatutan: “Ita haree ró Meratus ne’ebé tula sasán nesesidade bázika mai ho kustu boot la hanesan uluk, entaun sira mós tenke hasa’e folin ba kustu ró, hafoin hosi ne’e sasan sira hatun iha Portu mak importadór pasa mai ami faan tutan tenke hasa’e folin tanba laiha dalan.”
Maski, presu sasán ka ai-han folin sa’e iha nivél mundiál, supermerkadu W Four kontinua faan nesesidade tuir presu normál ho baze ba Dekretu-Lei presu justu nian.
Nune’e mós, Traballadór Supermerkadu Mei Mart Audian, Idelfonso de Jesus, rekoñese mós folin sa’e uituan, tanba kauza presu mundiál, maibé kontinua kumpre Dekretu-lei presu justu nian.
“Ami nian presu ba foos no mina hanesan foos marka Globus kilograma 30 $16,25, kilograma 25 ho $12,75 no kilograma 20 $11, 50 inklui foos ho marka Bintang $13,75.
AIFAESA konsidera folin normál
Diretór Operasaun Autoridade Inspesaun no Fiskalizasaun Atividade Ekonómiku, Sanitária no Alimentar (AIFAESA), Gabriel da Costa, hatetete, distributór no operadórór ekonómiku sira iha kapitál Dili no Munisípiu sira seluk kontinua faan nesesidade bázika ho presu normál ho baze ba Dekretu-Lei kona-ba presu justu.
“Ita nian kompañia distributór sira sei faan nesesidade báziku tuir dekretu lei númeru 28/2011 kona-ba presu justu nian atu faan nesesidade bázika labele liu 10%,” nia akresenta.
Daudaun, AIFAESA seidauk simu keixa ruma hosi konsumidór sira kona-ba folin nesesidade báziku hahú sa’e iha merkaduria.
Maski, seidauk simu keixa, maibe AIFAESA kontinua halo inspesaun ba supermerkadu ka loza sira no ba kompañia distribuitór sira.
“Ami hasoru sira dehan hasa’e folin tanba presu nesesidade mundiál maka hahú sa’e, maibé ha’u hanoin sira sei faan la liu 10%,” Diretór ne’e akresenta.
Jornalista : Natalino Costa
Editór : Florencio Miranda Ximenes