DILI, 22 dezembru 2021 (TATOLI)—Komisária Komisaun Nasionál Eleisaun (CNE-sigla portugés), Odete Maria Belo, hateten Partidu Polítiku sira-ne’ebé iha tinan lima (5) la konkore iha eleisaun mak sei lakon estatutu.
Notísia Relevante: Prezidente Repúblika sei dekreta kalendáriu eleisaun prezidensiál iha janeiru 2022
“Ba partidu polítiku sira-ne’ebé mak dentru períodu tinan lima (5) la konkore iha eleisaun, tantu eleisaun nasionál no eleisaun nível lokál, nia sei lakon nia estatutu. Nune’e, iha CNE mak sei verifika sirkunstánsia sira-ne’e, komunika ba iha supremu tribunál rekursu maibé ita oras ne’e laiha supremu tribunál rekursu, entaun hato’o ba tribunál rekursu,” Odete Maria Bele hateten bainhira sai oradóra iha semináriu nasionál ho tema “Independénsia editoriál iha kontestu eleisaun no feto karreira” hodi komemora aniversáriu AJTL ba dala–22, ne’ebé realiza iha salaun Hotel Luz Clarita, Dili, kuarta ne’e.
Komisária ne’e fó ezemplu, iha eleisaun 2017 ne’e, iha partidu hitu (7) mak la konkore iha eleisaun entaun partidu hitu ne’e lakon estatutu no iha tinan 2023 partidu hirak ne’e sei la konkore iha eleisaun parlamentár.
Maibé, nia dehan, bainhira se hakarak konkore fali iha eleisaun sira tenke halo inskrisaun foun fila–fali ho partidu nia naran foun, simbólu, emblema no hino partidu ne’ebé labele hanesan ho hino partidu tuan nian.
Entaun dever ba partidu polítiku sira-ne’e mak tenke kontinua hala’o públikamente sira-nia objetivu sira, hodi konkore iha eleisaun ho kondisaun ne’ebé termina ona iha lei eleitorál sira.
Aleinde ne’e, partidu polítiku sira tenke define no públika sai sira–nia programa Governasaun no simu subsidiu ne’ebé mak kampaña eleitorál termina ona iha diploma Governu.
Notísia Relevante: STAE halo akizisaun ekipamentu esensiál utiliza ba eleisaun prezidensiál 2022
“Hosi ne’e, proibisaun saida mak partidu polítiku sira labele halo iha loron eleisaun. Iha ne’e ita fahe ba iha parte haat mak dahuluk aprezentasaun lista kandidatura, daruak ba iha kampaña eleitóral sira, datoluk ba iha loron votasaun. Saida mak partidu polítiku sira labele halo no ikus mak finansiamentu ne’ebé bandu ba partidu polítiku sira ka kandidatura sira simu,” nia informa.
Nia haktuir, iha lista aprezentasaun katak bainhira Prezidente Repúblika dekreta loron eleisaun, iha loron 30 nia laran partidu polítiku sira bele aprezenta sira–nia kandidatura ba iha eleisaun prezidensiál iha loron 20 no ba eleisaun parlamentar iha loron 30.
“Hosi ne’e, partidu polítiku sira aprezenta kandidatura labele liuhosi lista ida, tanba akontese iha 2017 partidu polítiku ASDT nia aprezenta kandidatura ho versaun rua. Entaun, iha momentu ne’ebá tribunál halo mediasaun atu iha ida de’it mak konkore, maibé versaun rua ne’e la aseita, entaun tribunál rekursu deside katak sira na’in-rua la konkore hotu iha eleisaun,” komisária CNE ne’e informa.
Bainhira partidu polítiku ida aprezenta lista kandidatura ninia simbólu ka bandeira no ninia hino partidu nian labele hanesan ho partidu sira seluk.
Nune’e mós, partidu polítiku sira labele integra simultaneamente ba iha frente, koligasaun ka movimentu liu ida, no bainhira partidu polítiku sira hato’o lista kandidatura feto tenke iha laran.
“Tanba, kada konjuntura feto ne’e tenke ida iha laran. Hanesan feto bele rua maibé labele mane hotu. Se mane hotu iha kada konjuntura, entaun konjuntura ne’e tribunál rekursu sei rezeita lista kandidatura sira-ne’e,” nia dehan.
Iha biban ne’e, nia hateten, partidu polítiku ne’e hanesan organizasaun ida ho karáter permanente ne’ebé mak harii hosi sidadaun sira hotu, ho objetivu ida atu partisipa demokrátikamente vida polítika iha Nasaun ida-ne’e.
Partidu politíku hanesan organizasaun ida atu proteje mós interese nasionál hodi konkore ba formasaun no mós espresaun vontade polítika povu nian, liu-liu bazea ba lei, estatutu no programa kada partidu ninia no mós tuir eleisaun ho maneira aprezentasaun kandidatura no apoia kandidatura sira.
Notísia Relevante: STAE-CNE lansa resensiamentu eleitorál ba preparasaun eleisaun prezidensiál 2022
Jornalista : Nelia Fernandes
Editór : Cancio Ximenes