DILI, 14 janeiru 2022 (TATOLI)–Governu Timor-Leste liuhosi Ministériu Finansa (MF) no Ajénsia Kooperasaun Internasionál Koreia (KOICA, sigla inglés), sesta ne’e, asina akordu subvensaun $7.860.000.
Ministru Finansa, Rui Gomes, hateten, objetivu asina akordu hodi implementa programa hanaran ‘Hateten Lae ba 5S (hamlaha, elmintíaze ne’ebé transmite hosi rai, moras-kulit, fuma no bebida midar ka alkólika iha eskola sira)’.

“Akordu kontribuisaun ne’e importante tebes tanba sei fornese ba ita-nia oan sira ho idade eskolár, pakote saúde primária no edukasaun saúde iha ambiente eskolár, ne’ebé seguru no saudável hodi redús risku moras oioin iha eskola,” Ministru Finansa hateten iha auditorium Ministériu Finansa, Aitarak-laran.
Projetu ne’e implementa hosi Organisaun Nasaun Unida (ONU) liuhosi Programa Alimentár Mundiál (WFP, sigla inglés) no Organizasaun Saúde Mundiál (WHO, sigla inglés), ne’ebé sei envolve partisipasaun departamentu governamentál ne’ebé responsável iha área edukasaun no saúde, ho ninia alvu prinsipál mak eskola primária no pre-sekundária hamutuk 400 ba estudante idade eskolár iha munisípiu Baucau, Bobonaro no Manufahi, ne’ebé mak implementa hela programa merenda eskolár.
Notísia relevante: Timor-Leste no KOICA sei selebra akordu implementa projetu iha eskola

“Governu Timor-Leste komprometidu ba labarik timor-oan nia sobrevivénsia, dezenvolvimentu no protesaun, tanba ne’e iha Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2022, Governu introdús ona Markadór Infantil, Programa Bolsa da Mãe Jerasaun Foun no Programa Merenda Eskolar, ne’ebé aliña ho Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu Nasionál no Objetivu Dezenvolvimentu Sustentável,” nia dehan.
Ho akordu ne’e, bele redús má nutrisaun no hanesan investimentu estratéjiku ba oan sira.
“Bainhira labarik ida saudável no edukadu, nia sei preparadu no prontu di’ak liu atu lidera rai ne’e ba oin,” nia akresenta.
Biban ne’e, Ministru apresia ho Governu no povu Koreia Súl, ba apoiu ne’ebé fó hodi rezolve problema estruturál ne’e inklui WHO no WFP ne’ebé sei fornese asisténsia téknika no administrativa.
“Ha’u fó atensaun ba departamentu governamentál sira ne’ebé responsável iha área saude no edukasaun hodi hadi’a prestasaun serbisu iha nível baze hodi garante katak asisténsia hirak ne’e bele lori impaktu signifikativu no mudansa pozitivu ba labarik timor-oan sira-nia moris,” Ministru dehan.
Implementa programa ba tinan-lima
Iha fatin hanesan, Embaixadór Koreia Súl iha Timor-Leste, Jeong Ho KIM, sente onradu reprezentante Governu, nu’udar país doadór hodi apoiu labarik timor-oan sira-nia saúde.

“Projetu ne’e sei implementa iha eskola sira durante tinan lima, liuhosi Ministériu Edukasaun no Ministériu Saúde, ho asisténsia hosi WFP no WHO ne’ebé sei fornese pakote saúde, arroz fortificado no edukasaun ba labarik sira. Nune’e bele hadi’a nutrisaun no saúde labarik sira hodi bele kombate moras infesaun no dezenvolve abilidade aprendijazen nu’udar baze ida atu realiza sira-nia poténsia,” Diplomata ne’e dehan.

Nune’e mós, Reprezentante Rezidente United Nations Development Programme (UNDP) no ONU iha Timor-Leste, Munkhtuya Altangerel, hateten, akordu ne’e serbisu hamutuk hodi mitiga risku moras, má nutrisaun labarik, liuhosi fornese pakote saúde primária no edukasaun saúde iha eskola-sira.
“Ita mós sei serbisu hamutuk hodi mellora eskola sira, ho ambiente ne’ebé saudável no seguru ba labarik sira atu aprende, inklui fornese merenda eskolár nutritivu no seguru ba labarik feto no mane sira,” nia tenik.
Akordu ne’e asina hosi Ministru Finansa, Rui Gomes no Diretór Ezekutivu KOICA iha Timor-Leste, Eunju Cha, akompaña hosi Ministru Edukasaun, Joventude no Desportu, Armindo Maia no Vise-Ministra Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun, Julião da Silva, inklui entidade hosi parseiru dezenvolvimentu sira.
Jornalista : Arminda Fonseca
Editora : Julia Chatarina