BAUCAU, 25 fevereiru 2022 (TATOLI)— Administradór Postu Administrativu Baguia, munisípiu Baucau, António dos Ramos, hateten nia parte agradese ba Banku Setrál Timor-Leste (BCTL,sigla Portugés) tanba fó formasaun ba profesór sira kona-bá servisu finanseiru dijitál, nune’e bele hasa’e koñesementu sira nian bainhira halo tranzasaun ba saláriu kada fulan no atividade ekonomia seluk.
“Agradese tebes ba BCTL tanba hili ona postu Baguia hodi introdús programa nasionál ne’e, inklina-an ona iha sistema signifika fasilita ita hotu nia preokupasaun iha futuru. Tanba ne’e husu ba professor sira atu aproveita formasaun ne’e hodi iha tempu sira mai labele lamenta, ba-oin ha’u lakohi rona ona profesór sira tarde no abandona estudante tanba de’it ba simu saláriu, kuandu nafatin iha lamentasaun signifika lakohi aproveita oportunidade ida ne’e,” Administradór Baguia ne’e hateten bainhira halo enserramentu ba formasaun operasaun servisu finanseiru dijitál ba populasaun sira iha salaun administrasaun Baguia, sesta ne’e.
Autoridade munisipál ne’e afirma autoridade sei koordena ho Ministériu Edukasaun Munisipál katak profer sira iha Baguia hetan ona formasaun servisu finanseiru dijitál nune’e laiha razaun katak professor sira tarde ou abandona estudante sira tanba de’it ba forma iha Banku hodi simu saláriu.
“Maske, iha formasaun ne’e professor sira lamarka prezensa hotu, maibé husu ba hirak ne’ebé partisipa atubele fahe tutan esperiénsia ne’e ba sira seluk, nune’e iha futuru labele prejudika ita-nia oan sira”, nia salienta.
Iha biban hanesan, Vise-Governadór BCTL, Venânio Maria Alves, hateten ekipa banku sentrál organiza funsionáriu na’in 24 hodi trata kartaun P24 BNCTL no BNU nian.
“Sira halo tiha ona subskrisaun ba sira-nia karteira eletrónika no sira bele ona foti sira-nia saláriu liuhosi ajénsia karteira eletróniku ne’ebé mak besik liu,” Vise-Governadór ne’e haktuir.
Nia afirma, molok programa ne’e hahú sidadaun Baguia barak ona mak sai ajente ba karteira eletróniku. Nune’e iha postu Baguia servisu finanseiru bázika pelu menus fasilita funsionáriu sira bele foti saláriu besik ona.
Inistiva ne’e BCTL nu’udar parte ida hosi programa nasionál kampu dijitál, hodi aumenta koñesementu komunidade lokál kona-ba servisu sistema P24 no anti brankeamentu kapitál, nune’e ajénsia sira bele loke konta karteira eletróniku ba kliente hodi fasilita tranzasaun.
Tanba antes ne’e BCTL halo ona lansamentu dahuluk iha postu administrativu Maubessi, munisípiu Ainaro iha tinan 2020.
Enkuantu, atividade formasaun ne’ebé hala’o iha postu Baguia vila ba dala-rua ona, hahú tinan 2021 ne’ebé inisia ona formasaun no fasilita ona funsionáriu balun ba utilizasaun servisu finanseiru dijitál.
Atividade formasaun ne’e hala’o durante loron rua, loron dahuluk iha Suku Lavateri ne’ebé kobre suku Uakala, Defawasi, Samalari no Lavateri rasik. Enkuantu loron daruak tuir loloos realiza mós iha suku Osuhuna adia, no realiza de’it iha Baguia-Vila hodi kobre populasaun suku Larisula, Alawa kraik no Alawa leten.
IFC apresia BCTL
Entretantu, Reprezentante International Finance Corporation (IFC) iha Timor-Leste, David Freedman, konsidera kampu dijitál ne’e di’ak no vantajen boot tebes liuliu ba populasaun sira iha área rurál.
“Ha’u admira katak nasaun sira seluk hanesan Cambodia sira aproveita sistema bankária ne’ebé utiliza telemovel, populasaun hela dook hosi sidade más bele asesu hodi transfere osan ba sira-nia família, jere sira-nia negósiu. Mai fali iha Timór prosesu ne’e foin hahú tanba ha’u haree tiha ona potensiál iha nasaun seluk ha’u fiar duni programa ne’e bele atinje iha Timór. Ha’u apresia tebes lideransa banku sentrál, sira koopera ho kompañia hodi envolve produtu atu oinsá haree regulamentu atu-bele asegura katak kliente sira utiliza sistema ne’e, osan ne’e labele lakon no tenke seguru ida ne’e importante tebes,” nia haktuir.
Reprezentante IFC ne’e konsidera sistema finaseiru dijitál ne’e bele fasilita populasaun sira-nia atividade ekonomia, hanesan hakarak rai osan, pagamentu ba ema seluk no garante katak sistema ne’e iha tinan sira mai sei dezenvolve liután, ida ne’e sai hanesan modelu ba futuru.
Partisipa iha formasaun ne’e, mai hosi Ajénsia MOSAM (Telemor), TPAY (Telekomsel), reprezentante International Finance Corporation (IFC) iha Timor-Leste, David Freedman no reprezentante PNTL eskuadra Baguia.
Notísia relevante: Utilizador apresia implementasaun sistema kampu dijital hosi BCTL
Jornalista : Antónia Gusmão
Editór : Florencio Miranda Ximenes