iklan

HEADLINE, MUNISÍPIU, VIQUEQUE

Autoridade Viqueque utiliza rezultadu peskiza IPG hodi hamenus impaktu dezastre naturál

Autoridade Viqueque utiliza rezultadu peskiza IPG hodi hamenus impaktu dezastre naturál

Prezidente IPG, Gabriel Gaspar Apaício de Oliveira, entrega hela relatóriu peskiza risku jeolójiku no mapa ba Administradór munisípiu Viqueque, Januário Soares, tersa (07/06). Imajen Tatoli/Antónia Gusmão

VIQUEQUE, 07 juñu 2022 (TATOLI)-Institutu Petróleu no Jeolojia (IPG, sigla portugés), tersa ne’e, realiza atividade sosializasaun rezultadu peskiza IPG kona-ba dezastre naturál iha Viqueque. 

Administradór Munisípiu Viqueque, Januário Soares ‘Bolly’, hateten, rezultadu peskiza ne’e nu’udar mata-dalan ba entidade Viqueque hodi hadook-an hosi dezastre naturál tanba rejiaun ne’e kada tinan sempre akontese dezastre naturál.

“Viqueque kada tinan sempre akontese dezastre naturál, durante ne’e entidade hotu ho apoia  hosi parseiru sira bele rezolve. Tanba ne’e, rezultadu peskiza importante tebes bainhira ita halo dezenvolvimentu no haree ba rezultadu sira, liuliu fatin sira ne’ebé risku ba inundasaun, área sira ne’ebé baibain afeta inundasaun maka Bahalara-uain, diresaun Lalerek mutin, tanba rai tetuk entaun sedimentasaun sa’e ona no bee la tuir ona fatin,” Autoridade munisipál hateten iha ámbitu halo abertura ba atividade sosializasaun, iha salaun administrasaun Viqueque.

Notísia relevante: CRS lansa kuadru alerta sedu fenómenu erozaun volkanu iha Viqueque

Nune’e, nia husu ba komunidade hotu atu tau importánsia ba rezultadu peskiza, nune’e labele lori risku ba sira.

“Komunidade labele halo fali kintál ka harii uma iha fatin risku sira, atu mota mai sobu no kada tinan tenki responde ba vítima sira. Rezultadu estudu ne’e sei entrega mai ita atu ita hatene ona fatin risku sira no evita halo konstrusaun no abitasaun. Rezultadu peskiza ne’e sai mata-dalan ba entidade sira karik atu halo dezenvolvimentu labele iha área risku,” nia akresenta.

Iha biban hanesan, Prezidente IPG, Gabriel Gaspar Aparício de Oliveira, hateten, institutu ninia knaar halo peskiza ba rekursu jeolójiku hanesan petróliu no gás inklui rekursu minerál hanesan osan-mean, ouru, kálkru no seluk-tan.

“Estudu seluk mak estudu risku jeolójiku rasik. Risku jeolójiku sira ne’e maka hanesan rai-halai, mota-sa’e, inundasaun kosteira, rai-nakdoko, entaun estudu sira ne’e tenki halo aleinde ita-nia rekursu ne’ebé ita estuda, ita mós tenki halo estudu di’ak ba risku sira. Dala-ruma ita ladún fó atensaun kuandu to’o ikus ninia implikasaun ne’e ema mate, sasán barak ho kustu barak mak tenki estraga, ne’ebé informasaun ba risku jeolójiku ne’e importante tebes,” nia tenik.

Nune’e, Ministériu Planu no Ordenamentu (MPO) sei utiliza rezultadu peskiza IPG hodi halo planu ordenamentu, tanba daudaun ne’e ministériu prepara ordenamentu territóriu ninia lala’ok ho di’ak, ne’ebé dadus mai hosi peskiza sira.

“Atividade ne’e nia objetivu atu partilla informasaun hosi rezultadu estudu iha Viqueque hodi ita hotu intende ba oin entidade munisipál hatene katak informasaun sira ne’e pertinente atu to’o iha faze ordenamentu, entaun ita hatene ona fatin sira ne’ebé iha risku labele halo uma, halo to’os ka buat seluk,” Gabriel esplika.

Antes ne’e, IPG halo ona disemina rezultadu peskiza iha munisípiu Manufahi, Ainaro, no daudaun kontinua disemina iha Viqueque no sei to’o Lautém.

“Espera partisipante sira bele intende didi’ak informasaun sira ne’ebé hato’o iha rezultadu no ba-oin bele halo di’ak liután. Hosi informasaun ne’e ita jere munisípiu to’o tinan 10, tanba  tempu la’o beibeik enkuantu nesesidade populasaun aumenta, entaun presiza espasu tanba ne’e ita presiza intende informasaun sira ne’e hodi jere espasu sira ho di’ak,” nia dehan.

Peskiza ne’ebé ekipa IPG halo iha área risku jeolójiku hanesan rai nakdoko, rai halai, inundasaun no erozaun kosteira, ne’ebé peskiza hala’o iha loron 17 juñu to’o 21 outubru 2021.

Atividade ne’e partisipa direta hosi Administradór munisipál, postu administrativu, autoridade komunitáriu, autoridade seguransa, no populasaun balun.

Diseminasaun ne’e hala’o durante loron tomak no tuir ajenda iha loron tuir mai sei realiza atividade hanesan iha munisípiu Lautém.

Jornalista : Antónia Gusmão

Editora     : Julia Chatarina

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!