iklan

DILI, POLÍTIKA

PN aprova projetu-lei Kódigu Direitu Autór iha faze jeneralidade

PN aprova projetu-lei Kódigu Direitu Autór iha faze jeneralidade

Imajen/Media PR.

DILI, 20 juñu 2022 (TATOLI)—Parlamentu Nasionál (PN), segunda ne’e, liuhosi reuniaun plenária aprova projetu-lei númeru 41/V (4a)-Kódigu Direitu Autór iha faze diskusaun jeneralidade ho votu a-favór 52, kontra no abstensaun 0.

Notisia Relevante: Komisaun G aprova relatóriu paresér projetu-lei Kódigu Direitu Autór

“Nune’e projetu-lei númeru 41/V (4a)-Kódigu Direitu Autór aprova iha faze jeneralidade haruka fila-fali ba komisaun G hodi kontinua halo diskusan ba espesialidade,” Prezidente Parlamentu Nasionál, Aniceto Longuinhos Guterres Lopes, deklara iha sala plenária.

Tuir relatóriu paresér komisaun G trata asuntu Edukasaun, Juventude, Kultura no Sidadania, ne’ebé lideradu hosi Prezidente Komisaun, António Verdiál de Sousa, haktuir katak projetu-lei ne’e kumpre regra rejimentál no konstituisaun tuir analiza ne’ebé komisaun hala’o hodi PN bele aprova iha jeneralidade no kontinua diskusaun ba espesialidade.

António Verdiál hateten, projetu-lei ne’e sei fó protesaun ba artista hosi área hotu-hotu tanba diversidade artístika ne’ebé eziste iha Timor-Leste boot, nune’e importante inisia lei atu bele proteje artístika no produtór hosi obra orijinál iha Timor-Leste.

Ministru Ensinu Superiór Siénsia no Kultura (MESSK), Longuinhos dos Santos, apresia ba deputadu sira-nia hanoin dezenvolve lejislativa ne’e tanba importante tebes atu bele kumpre kompromisu ne’ebé prevee ona iha konstituisaun hodi bele garante protesaun, kriasaun, produsaun no komersializasaun ba obra literasia sientífika, artístika direitu autór sira-nian.

“Governu konsidera aprovasaun ba diploma ida-ne’e importante loos ba nesesidade urjente no fundamentu ba dezenvolvimentu Timor-Leste ho ninia alineamentu ho kontextu internasionál ne’ebé hosi nasaun seluk vigora hela liu-liu ko’alia kona-ba direitu autór nian no direitu konexu ne’ebé garante ba kriadór literária, artístiku no sientífiku atu iha baze ida hanesan riku soin fundamentál nasaun nian, ne’ebé nia hun mai hosi kreatividade sidadaun sira-nian,” nia hateten.

Enkuantu, iha konstituisaun konsagra garantia no protesaun kriasaun, produsaun no komersializasaun obra literária, sientífiku no artistika, inklui protesaun legál direitu autór, nune’e prezente diploma kumpre obrigasaun konstituisionál implementasaun pakote regra ordenamentu jurídiku nasionál ho padraun internasionál salvaguarda tipu direitu.

Projetu-lei refere iha artigu hamutuk 222, hahú ho nia expozisaun motivu, Títulu I Obra Protejida no Direitu Autór,  Kapítulu I Obra Protejiza ho nia artigu ualu, Kapítulu II Direitu Autór, Sesaun I Konteúdu Direitu Autór, Sesaun II Atribuisaun Diretu Autór ho artigu 18, Kapítulu III Autór Naran Literáriu ka Artístiku ho artigu haat.

Kapítulu IV, Durasaun sia, Kapítulu, Transmisaun no Onerasaun Konteúdu Patrimoniál Diretu Autór 16, Kapítulu VI, Direitu Morais ho artigu hitu, Kapítulu VII Rejime Internasionak ho artigu haat.

Títulu II Utilizasaun Obra, Kapítulu I Dispozisaun Jerál, Sesaun I Modalidade Utilizasaun ho artigu haat, Sesaun II Jestaun Diretu Autór iha artigu tolu.

Kapítulu II Utilizasaun Livre ho artigu neen, Kapítulu III Utilizasaun iha Espesiál, Sesaun I Edikasaun ho artigu 22, Sesaun II Reprezentasaun Sénika ho artigu 13, Sesaun III Resitasaun no Ezekusaun artigu tolu, Sesaun IV Obra Sinematográtika iha artigu  17, Sesaun V Fixasaun Fonográfika no Videográfika ho artigu walu.

Sesaun VI Rádiu Difuzaun no prosesu sira seluk destina reprodusaun sinais, sons no imajen ho artigu walu, Sesaun VII Kriasaun arte plátika, gráfika no aplikada ho artigu hitu, Sesaun VIII Obra Fotográfika ho artigu lima, Sesaun IX Tradusaun no transformasaun sira seluk ho artigu haat, Sesaun X Jornal no publikasaun periódiku sira seluk ho artigu tolu.

Títulu III Diretu Konexu iha artigu 14, Títulu IV Violasaun no Defeza Direitu Autór no Direitu Konexu iha artigu 23, Títulu V Rejistu iha artigu haat.

Títulu VI Protesaun Medida Karatér Teknolójiku no Informasaun ba Jestaun Eletrónika Direitu ho artigu 11, Títulu VII Dispozisaun Finál ho artigu rua.

Projeitu-lei ne’e aprezenta hosi Deputadu António Verdiál, Josefa Soares, Gabriela Alves, Joaquim dos Santos, Isabel Ximenes, António Benevides, Elbina Sousa, Gavriel Soares, Corneilo Gama L7, José Agostinho Sequeira Somotxo, Francisco David Ximenes, David Mandati, Leandro Lobato, Domingas dos Santos ho Bernando Quintão.

Jornalista : Nelson de Sousa

Editór       : Cancio Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!