DILI, 02 jullu 2022 (TATOLI)— Ekipa delegasaun ‘Fact-Finding Mission” hosi país 10 iha Organizasaun Sudeste Aziátika (ASEAN,sigla Inglés) nian, semana oin, mai tan halo avaliasaun ba preperasaun Timor -Leste iha pilár ekonómiku, sósiu- no kultura.
Tuir ajenda iha loron 06 jullu to’o 09 jullu tinan ne’e, ekipa delegasaun ASEAN iha asuntu Komunidade Pilár Sósiu no Kulturál (ASCC,sigla Inglés) to’o ona iha Timor-Leste.
“Timor-Leste sente haksolok atu simu Misaun Esploratóriu ASEAN ba Komunidade Pilár Sósiu-Kulturál (ASCC,sigla inglés) nian, atu avalia prontidaun téknika Timor-Leste nian hodi adere ba ASEAN,” refere nota ne’ebé Agência TATOLI asesu iha portal MNEK, Sábadu ne’e.
Delegasaun Komunidade Pilár Sósiu-Kulturál ASEAN nian ne’e sei lidera husi Ofisiál Nivél Altu ba Komunidade Sosial-Kulturál (SOCA, sigla inglés) hosi Kamboja ne’ebé nu’udár Prezidente ASEAN ba tinan 2022 nian.
Lideransa Komunidade Sosial-Kulturál husi Lideransa Entidades Setoriál ASEAN, Adjuntu Sekretáriu-Jerál ASEAN ba Komunidade Sósiu-Kulturál, Komité Reprezentante Permanente no Sekretariadu ASEAN.
Vizita ASCC, Misaun Esploratóriu ASEAN ne’e hanesan oportunidade ida ba ASEAN hodi halo avaliasaun ba pilár ASCC no avalia Timor-Leste nia prontidaun atu sai membru ASEAN.
Misaun Esploratóriu ne’ e nia objetivu mak atu observa kondisaun reál iha tereñu kona-ba kestaun sosiál no kulturál.
ASCC nu’udár pilár ida hosi pilar rua Misaun Esploratóriu ASEAN nian ne’ebé sei hala’o hela. Komunidade Pilár Ekonómika ASEAN nian (AEC, sigla inglés) sei vizita Timor-Leste iha fin fulan jullu tinan 2022. Maski, Komunidade Pilár Polítika Seguransa ASEAN hala’o ona Misaun Esploratóriu iha Setembru 2019.
Delegasaun ne’e, sei hasoru malu ho autoridade Timor-Leste sira. Iha loron dahuluk, delegasaun ne’e sei hetan informasaun/briefing husi Ministériu Negósius Estranjeiru no Kooperasaun.
Iha loron daruak, delegasaun ASCC sei hasoru malu ho Ministru Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun-Interinu, Vise-Ministra no Ministra Solidariedade Sosiál no Inkluzaun Timor-Leste em ezersísiu.
Delegasaun ne’e sei hala’o mós vizita ba instituisaun oin-oin, ne’ebé koresponde ba Pilár Sósiu-Kulturál ASEAN orgaun setóral nian.
Timor-Leste oras ne’e iha ona misaun diplomátika iha hotu Estadu Membru ASEAN nian. Alende ne’e, Timor-Leste mós partisipa ativu iha reuniaun Forum Rejionál ASEAN (ARF, sigla inglés) nian dezde tinan 2005.
Timor-Leste mós hola parte iha Tratadu kona-ba Amizade no Kooperasaun iha parte Sudeste Asiátiku (TAC, sigla inglés) dezde 2007 no durante tinan rua ikus ne’e ativu tebes partisipa iha atividade sira la’ós polítika ASEAN nian.
Timor-Leste simu ho haksolok Misaun Esploratóriu ASEAN ba Komunidade Sósiu-Kulturál no Komunidade Pilár Ekonómika hodi hein rezultadu klaru no desizaun pozitivu hosi Estadu Membru ASEAN kona-ba Timor-Leste nian adezaun.
Jornalista: Hortencio Sanchez
Editór : Florencio Miranda Ximenes