COVALIMA, 06 setembru 2022 (TATOLI)–Prezidente Konsellu Veteranu Munisípiu Covalima, Osório Soares “Mausoko”, hateten iha loron 06 setembru iha Covalima selebra loron masakre Setembru Negro no iha Dili selebra misa agradesimentu ba kardeál foun ne’e, manifesta duni Timor-Leste nia ukun rasik an ho loloos no momoos.
Ho nune’e, veteranu ne’e apela ba joven sira iha Covalima tenke hapara ona violénsia tanba la’os joven sira iha Dili hemu tintu namanas no jove sira iha Covalima mak lanu fali, ida-ne’e labele akontese no husu joven Covalima hamutuk harii pás no estabilidade.

“Ha’u husu ba joven sira tenke para ona halo violénsia. Bainhira iha Dili hemu tintu, joven iha Covalima labele lanu maibé joven sira tenke tau importánsia ba eskola no estuda, no tenke hamutuk harii pás no estabilidade iha rai Covalima,” Osório Soares “Mausoko” hato’o liuhosi nia diskursu bainhira partisipa serimónia komemorasaun masakre Setembru Negro 1999 ba dala-XXIII iha Covalima, tersa ne’e.
Nia hatutan, ukun rasik an loloos mak ne’e ona maibé laiha tan ukun rasik an seluk. Se bainhira joven sira to’o tinan 17, inan-aman terus bainhira mate tanba violénsia, la ajuda inan-aman no mate fali ne’e inan aman mak lakon.
Ho nune’e, iha ámbitu komemora loron masakre Setembru Negro ne’e, nia husu joven sira liu-liu joven Covalima atu respeita monumentu masakre Setembru Negro 1999.
“Ha’u-nia mensajen ba joven sira respeita Masakre Setembru Negro 1999 no la’ós tuku 18h00 (neen) lorokoraik hemu tua iha monumentu ida-ne’e. Ha’u rekomenda ba komandante PNTL Covalima atu orienta membru sira bainhira hetan joven sira hemu tua iha monumentu masakre Setembru Negro ne’e tenke detein,” nia dehan.
Tanba, tuir nia, momentu masakre Setembru Negro 1999 fatin ne’ebé mak sagradu ba padre na’in-tolu hamutuk ho sarani sira-nia mate mak ohin loron timoroan sira bele livre no hakmatek.
“Ha’u lakohi emi mate tan ona, bazea ba istória liberdade mosu iha tinan 1974 no 1975 kontra golpe ema boot la mate maibé ema ki’ik sira mak mate hela de’it. Maske joven sira bele tuir organizasaun oioin maibé labele hafuhu malu,” nia apela.
Ba veteranu sira, ida-ida hakerek ona nia istória entrega iha mini muzeu rezisténsia iha Covalima hodi halo livru iha Covalima.
Reprezentante Administradór Munisípiu Covalima, Francisco de Jesus Alves, hateten populasaun munisípiu Covalima komemora masakre Setembru Negro 1999 ba dala-XIII maibé kanek sei nafin iha hela fuan tanba padre na’in-tolu ho sarani barak mak mate.
“Ohin Covalima komemora masakre Setembru Negro ba dala-XXIII maibé kanek nafatin iha ita-nia fuan tanba ita lakon padre na’in-tolu ho sarani sira tenke sai vítima hakarak ukun rasik an,” nia dehan.
Timor –Leste nia ukun rasik an ne’e ho folin ne’ebé karun ema barak soe sira-nia isin liu-liu iha istória 06 setembru 1999, haree situasaun ne’ebé defisil tebes tanba balun halai ba sorin tanba salva an no balun halai ba ai-laran tauk mate no hakarak reziste katak funu naruk.
“Ita iha ai-laran kontinua funu defende ita-nia nasaun iha momentu ne’eba situasaun todan tebes, balun inan isin-rua partu iha ai-laran hahan laiha no balun buka hahan iha vila laran mate tanba tama iha inimigu nia liman. Ohin, ita mai hamutuk iha ne’e atu fó onra ita-nia matebian sira, respeita sira. Ita tenke kontribui ba pás no estabilidade hodi hala’o dezenvolvimentu,” nia hateten.
Jornalista : Celestina Teles
Editór : Cancio Ximene