DILI, 26 janeiru 2023 (TATOLI) – Autoridade Aviasaun Sivil Timor-Leste (AACTL, sigla portugés) entrega sertifikadu ba Aeroportu no Navegasaun Aérea Timor-Leste, Empreza Públika (ANATL, E.P) hodi sertifika Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato Comoro tanba prienxe ona rekizitu Organizasaun Internasionál Aviasaun Sivíl (ICAO, sigla inglés).
Molok sertifika, ekipa AACTL halo auditoria, durante semana rua, ba aeroportu Comoro ne’ebé foka liu ba infraestrutura no serbisu operasionál nian.
Ministru Transporte no Komunikasaun, José Agustinho da Silva, hatete durante ne’e kondisaun aviasaun sivil Timor-Leste seidauk prienxe rekizitu mínimu ICAO nian mak 64% no país iha de’it 46%. “Entaun, seidauk prienxe rekizitu no Timor-Leste bele ameasadu izola husi aero mundiál”.
Tanba ho esforsu tomak Ministériu Transporte no Komunikasaun, AACTL no ANATL halo maka aviasaun sivíl Timor-Leste ne’e bele kumpri rekizitu ICAO nian mak haree ba iha infraestrutura, preparasaun ba rekursu umanu no intrumentu legál sira. “Sira ne’e hotu halo esforsu hodi prienxe rekizitu mínimu ICAO nian ne’ebé antes ho 46% sa’e ona ba 74%”.
“Atinjimentu sira ne’e maka mai hosi infraestrutura, rekursu umanu no instrumentu sira ne’e tenki iha hotu kada item hira mak atinje ona, hira mak seidauk no hira mak iha hela prosesu. Tuir loloos ICAO halo ona auditoria iha tinan hirak ba kotuk, maibé kondisaun aeroportu seidauk preparadu, entaun husu atu estende tempu hodi halo preparasaun di’ak liután”, Ministru José Agustinho hateten iha aeroportu Comoro.
Prezidente Konsellu Administrasaun AACTL, Eusébio Freitas, realsa katak aeroportu ne’ebé opera internasionalmente tenki hetan sertifikasaun, tanba ne’e maka AACTL prepara matéria hodi halo auditoria durante semana rua nia laran.
“Ligadu ho infraestrutura, ekipa auditoria sira identifika katak aeroportu Comoro pelumenus prienxe rekizitu ICAO nian. Rekomenda ba ANATL ne’ebé jere aeroportu katak nafatin hatudu servisu di’ak hodi nune’e aeroportu bele seguru”, nia dehan.
Biban hanesan, Prezidente Konsellu Administrasaun ANATL, José Trindade Pinto, lembra katak, antes sertifika aeroportu, liuhosi prosesu ida naruk tebtebes hahú hosi enkontru ministru sira ba área aviasaun sivíl nian iha Beijin (Xina) iha 2018 ne’ebé entidade sira hamosu deklarasaun ida hodi atinji meta ICAO nian.
“Bazeia ba deklarasaun Beijin ne’e, ANATL hamutuk ho AACTL hahú kedas halo preparasaun oioin hodi foti kedas knaar importante haat”, nia dehan.
Knaar haat ne’e maka – estabelese Padraun Prosedur Operasionál (SOP) hodi bele sai hanesan matadalan ba operasionál serbisu aeroportuáriu nian, halo malloramentu ba ekipamentu sira hotu iha aeroportu atu garante manutensaun hodi fó atendimentu serbisu operasionál aeroportu nian, hasa’e kapasidade pesoál operasionál sira hodi nune’e bele halo atendimentu di’ak liután ba servisu operasionál aeroportu nian no ikus mak estabelese komisaun ida hamutuk ho parseiru sira ne’ebé fó servisu iha aeroportu Comoro.
“Preparasaun sira ne’e hotu lori tinan naruk. ANATL hasoru dezafiu boot ida kuandu iha 2020 no 2021 pandemia covid-19 afeta atividade importante iha aeroportu ne’ebé prejudika ANATL atu estabelese komisaun ba seguransa nian no prejudika atu ANATL halo ezersísiu hamutuk ho parseiru sira kona-ba planu asaun emerjénsia nian, maibé dezafiu sira ne’e hotu konsege ultrapasa tanba kolaborasaun hamutuk parseiru sira no entidade hotu”, nia haktuir.
Ba prosesu sira ne’e, ikus-mai realiza serimónia entrega sertifikadu hosi AACTL tuir padraun ICAO nian. “Susesu ida ne’e sai hanesan susesu boot ida ba nasaun no ANATL, tanba bele prienxe rekizitu internasionál, liuliu iha área aviasaun sivil nian”, nia konklui.
ANATL atribui mós sertifikadu apresiasaun ba instituisaun sira no parseiru dezenvolvimentu sira ne’ebé durante ne’e fornese servisu iha aeroportu hanesan Ministériu Saúde, Servisu Migrasaun, Autoridade Aduaneira/Alfándega no seluk tan.
Jornalista: Antónia Gusmão
Editora: Maria Auxiliadora
