COVALIMA, 01 fevreiru 2023 (TATOLI)–Governu liuhosi Autoridade Aduaneira ho Dirasaun Nasionál Alterasaun Klimátika hamutuk ho Autoridade Aduaneria Atambua fo formasaun atu kontrola importasaun gas R22 ba funsionáriu sira iha fronteira Mota Masin, postu administrativu Tilomar, munisípiu Covalima.
“Ita realiza formasaun ba funsionáriu sira, nune’e sira bele iha koñesementu di’ak tanba iha mundu ne’e, ema sempre halo manipulasaun. Ami iha faktu balun hanesan ita autoriza gas R34 maibé iha laran sira ense gas R22,| Diretór Nasionál Operasaun Autoridade Aduaneira, Armindo dos Santos, hateten ba jornalista sira, iha Fronteira Mota Masin, kuarta ne’e.
Ho nune’e, Diresaun Jerál meiu ambiente apoiu ona ekipamentu ba autoridade aduoneira atu bele deteta nia kódigu gas ne’ebé sidadaun sira halo importasaun husi Indonesia mai Timor-Leste liuhusi Fronteira.
Formasaun ne’ebé realiza iha fronteira ne’e, nia dehan, liuhosi dirasaun Meiu Ambiente kona-ba gas saida de’it mak merese atu bele lori mai Timor-Leste, tanba ko’alia kona-ba merkadu buat barak maibé foku de’it ba gas.
“Ami implementa liuhosi meiu ambiente nian kona-ba gas saida mak ita bele lori mai Timor-Leste. Ho formasaun ne’e atu haree ba importasaun gas mai iha Timor-Leste. Ita ko’alia kona-ba merkadu ne’e buat barak maibé ita foku gas ne’ebé limita mak gas R22 labele tama,” nia dehan.
Tanba, tuir nia, Sekretáriu Estadu Meiu Ambiente liuhosi nia diretór jerál nia desizaun ne’ebé asina hosi protokolu bandu gas R22 tama Timor-leste tanba nia kauza meiu ambiente aas entaun tenke hamenus.
Bazea ba informasaun ne’ebé asesu hosi parte diretór Timor-Leste mak asina akordu ikus kona-ba protokolu korte real atu evita importasaun gas R22
Diretór Dirasaun Nasionál Alterasaun Klimátika, Augusto Pinto reforsa, Gas ho marka R22 ne’e bele hamihis kamada de ozonu hodi hamosu mudansa klimátika no fó impaktu ba ema-nia moris.
“Gas ho marka R22 ne’e bele hamihis kamada de ozonu hodi mamosu mudansa klimátika tanba manas loromatan bele fó impaktu hodi fó afeta ba ita no ai-han sira ba ita moris loro-loron,” nia esplika.
Ho formasaun ida-ne’e oinsá kolega sira iha fronteira bele iha koñesementu, liga ba meiu ambiente liu-liu gas ne’ebé uza ba AC no zelera.
Kepala Seksi PLI Humas Bea Cukai Atambua, Bendito Menexes hateten, koperasaun entre bea cukai indonezia no alfadega, maske Governu ida-ida ho ninia interrese maibé kontrola gas R22 ne’e interrese mundu nian.
“Gas R22 Sei estraga ita hotu. Ami-nian iha Indonézia ko’alia kona-ba buat ne’e iha lei R22 ne’e Esporta no importa nia iha regra balun bandu no balun bele. Maibé iha limitasaun ami sempre prontu koordenasaun ho kolega sira alfandega hosi Timor-Leste oinsá ita-nia nasaun rua labele hetan impaktu,” nia dehan.
Jornalista : Celestina Teles
Editór : Cancio Ximenes