ATAÚRU, HEADLINE

Lansamentu Sentru KEmON-B Ataúro pasu krítiku ba redúz mortalidade materna no neonatál

Lansamentu Sentru KEmON-B Ataúro pasu krítiku ba redúz mortalidade materna no neonatál

Lansamentu Sentru KEmON-B Ataúro. Imajen Tatoli/Filomeno Martins

DILI, 10 marsu 2023 (TATOLI) – United Nations Population Fund (UNFPA) hamutuk ho Ministériu Saúde (MS) lansa Sentru “Kuidadu Emerjénsia Obstétriku no Neonatal-Báziku (KEmON-B), iha fasilidade sentru saúde Komunitária Ataúro, hodi redúz mortalidade materna no neonatál iha Timor-Leste, espesifikamente iha Illa Ataúro.

Diretór UNFPA Rejionál Ázia no Pasífiku, Björn Andersson hateten, investe ba saúde inan no oan katak investe ba nasaun nia saúde.

“Timor-Leste nu’udár país ida ho taxa mortalidade materna aas liu iha Sudezte Aziátiku 195/100.000 no mortalidade infantil 30/1000. Entaun, lansamentu sentru ida ne’e nu’udar intervensaun apropriadu. Maioria husi mortalidade maternál bele prevene liuhusi hakbiit sentru saúde sira ne’ebé ezizti ona, hanesan ida ne’e.”

Nia subiña, investe ba harii kapasidade pesoál kuidadu saúde krítiku/inportante tebes atu asegura kualidade kuidadu servisu saúde espesialmente bainhira 48% de’it maka partu ho asisténsia profisionál saúde no 32% de’it maka partu iha fasilidade saúde.

Atu asegura servisu saúde iha Sentru KEmON-B Ataúro, Governu Austrália liuhusi Parseria Dezenvolvimentu Umanu (PHD, sigla inglés), UNFPA treina hela doutór na’in ida no parteira na’in tolu.

Enkuantu, a nivél nasionál, UNFPA treina ona pesoál saúde 142 , maioria médiku no parteira husi Ospitál no Sentru Saúde komunitária sira, liu-liu ba área sira ne’ebé difísil atu atinji.

Iha Timor-Leste, UNFPA fornese ona ekipamentu médiku no non-médiku sira ba Ospitál no Sentru Saúde Komunitária sira iha nasaun laran hodi, inklui Ataúro hodi permite pesoál kuidadu saúde sira atu implementa sira-nia koñesimentu no abilidade sira  atu kontribui ba ita objetivu Zero mortalidade maternál ne’ebé bele prevene.

UNFPA sei kontinua ninia programa treinamentu Kuidadu Emerjénsia Obstétriku no Neonatál (KEmON), suporta Ministériu Saúde hadi’a kaulidade atendimentu servisu partikularmente iha Saúde materna no neonatál no oferese apoiu ba eskola parteira sira.

“Lansamentu sentru KEmON-B iha Ataúro ne’e progresu importante atu alkansa meta zero mortalidade materna iha Timor-Leste. Nasaun ida ne’e presiza tan Sentru KEmON-B hamutuk 32 atu bele hatan ba inan hotu-hotu ne’ebé presiza servisu esensiál sira ne’e ba partu seguru no no bebé moris,” Andersson haktuir.

Diretór Rejionál ne’e agradese Governu Australia ninia jenerozidade hodi apoia UNFPA  atu kontinua hadia saúde ba feto no labarik feto sira iha Timor-Leste, liu-liu estabelesimentu KEmON-B iha fatin ne’ebé presiza tebbes: “Ha’u mós hakarak agradese Ministériu Saúde no Institutu Nasionál Saúde ba konfiansa, kolaborasaun no apoiu.”

Iha fatin hanesan, Reprezentante UNFPA Timor-Leste, Pressia Arifin-Cabo, salient katak iha Timor-Leste inan besik 6000 maka iha risku aas ba hetan komplikasaun durante isin-rua no partu, no sei presiza atu asesu ba Servisus kuidadu Emerjénsia Obstétriku no Neonatal anualmente.

“Redusaun signifikante ba mortalidade maternal ne’e posível, no hahu tiha ona. Tuir rezultadu estudu Saúde Demográfiku Saúde hatudu iha redusaun ba taxa mortalidade husi 557 iha 2010 ba 195 mate iha 2016, númeru ida ne’e nafatin aas globalmente no servisu barak sei presiza atu halo,” Arifin-Cabo haktuir.

Nia dehan kauza boot direita haat husi mortalidade maternál: Emorajia, sepsis, abortu la seguru, tensaun no obstructed labour, bele trata husi pesoál ne’e treinadu inklui fasilidade saúde ne’ebé ekipadu, no bebé foin moris barak ho asphyxia ka infeksaun bele mós salva.

UNFPA lansa ba dala haat sentru “Kuidadu Emerjénsia Obstétriku no Neonatal-Báziku (KEmON-B) iha Munisípu Atauro. Antes, UNFPA mos lansa ona sentru 3 seluk iha iha Liquiça, Viqueque no Manufahi.

Lori Governu Timor-Leste nia naran, Ministra Saúde, Odete Belo hatoo agradese wain ba UNFPA, no DFAT sira-nia apoiu luta kontra mortalidade maternál no neonatál iha Timor-Leste.

Ministra Odete enkoraza inan sira atu vizita sentru KEmON-B refere hodi hetan asisténsia adekuada husi profesionál saúde bainhira atu partu.

“Atu ai-moruk iha ou lae, atu ekipamentu iha ou lae, hakbesik an ba profesionál saúde sira ne’ebé mak iha kapasidade atu ajuda imi nia tur-ahi atu salva vida,” Ministra husu.

Ministra mós enkoraza profesionál saúde sira promove Sentru KEmON-B Ataúro atu inan isin rua hakbesik aan ba sentru refere hodi hetan asisténsia partu.

“Profesionál saúde sira tenke hatudu oin midar bainhira simu komunidade sira iha sentru ne’e,” Ministra konklui.

Journalista   : Filomeno Martins

Editór             : Rafael Ximenes de A. Belo

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!