DILI, POLÍTIKA

Governu-PN halo hela komunikasaun aprezenta lei krime sibernétika

Governu-PN halo hela komunikasaun aprezenta lei krime sibernétika

Vise-Ministru Asuntu Parlamentár, Adérito Hugo da Costa. Imajen Tatoli/Francisco Sony

DILI, 01 abril 2024 (TATOLI)—Vise Ministru ba asuntu Parlamentár, Adérito Hugo da Costa, hateten Governu liuhusi Ministériu Transporte Komunikasaun (MTK) ho Komisaun A trata asuntu Justisa no Konstituisionál iha Parlamentu Nasionál (PN), halo hela komunikasaun atu aprezenta inisiativa lejislasaun kona-ba krime sibernétika.

Nia hateten, Governu sei aprezenta proposta ka projetu-lei krime sibernétika (cyber crime) hodi haree ba sidadaun utiliza sala rede sosiál hodi kria identidade falsu (ID falsu) atake ema ida-nia personalidade.

“Asuntu tutela iha Ministériu Transporte no Komunikasaun ho Komisaun A iha PN, sira mak kombina malu hela atu sé mak avansa (proposta ka projetu-lei,” nia hateten ba Agência Tatoli liuhusi WhatsApp, segunda ne’e.

Nune’e, ministériu ho Komisaun halo hela koordenasaun atu bele aprezenta hikas proposta-lei krime sibernétika ne’ebé antes ne’e kaduka ba órgaun lejislativu hodi bele diskute no aprova hodi ita bele iha ona lei própriu regula sidadaun utiliza sala rede sosiál hodi kria identidade falsu (ID falsu) atake ema ida-nia personalidade.

Antes ne’e, Deputadu sira iha PN liuhusi reuniaun plenária preokupa ho sidadaun balun uza identidade falsu iha mídia sosiál hodi atake ema ninia personalidade, nune’e husu atu Governu no PN rasik atu kria krime sibernétika hodi regula.

MP submete proposta-lei krime sibernétika ba PN

Antes ne’e, iha 29 janeiru 2021, Ministériu Públiku (MP) liuhosi Prokuradór Jerál Repúblika (PJR), José da Costa Ximenes, submete ona proposta-lei sibernétika ba Parlamentu Nasionál (PN).

“Proposta-lei kona-ba cyber crime ne’ebé submete hosi Ministériu Públiku mai iha Parlamentu Nasionál entaun ohin líder bankada parlamentár sira hetan ona kópia ba proposta-lei ida-ne’e,” Sekretária Meza Parlamentu Nasionál, Deputada Lídia dos Santos Martins, informa liuhosi konferénsia imprensa, iha Parlamentu Nasionál, sesta (26 janeiru 2021) ne’e.

Tuir Organizasaun ba Dezenvolvimentu Komunidade Europeia (OCDE-sigla portugés), katak cyber crime nu’udar forma asesu ilegál ba transmisaun dadus sira ka forma atividade ilegál ba sistema komputadór no informasaun falsu sira.

Definisaun sibernétiku definida krime iha siber espasu ne’ebé utiliza teknolojia komputadór rede internet no kombate informasau falsu sira, ezemplu hanesan falsifika konta falsu iha facebook, roubu (foti subar) dadus, terrorizmu sibernétiku no seluk tán.

PGR husu PN diskute lei krime sibernétika

Iha kuarta (26 janeiru 2022), Prokuradór Jerál Repúblika (PGR), Alfonso Lopez, husu Parlamentu Nasionál liuhosi komisaun A ne’ebé tarta asuntu Justisa no Konstituisionál atu halo ajendamentu ba diskusaun lei sibernétika.

“Proposta balun sei pendente hela liuliu krime sibernétika dezde uluk ami-nia PGR sesante hatama, nune’e oinsá bele pondera ida-ne’e tama iha diskusaun,” Alfonso Lopez hateten ba jornalista sira hafoin ramata enkontru ho Prezidente Parlamentu Nasionál, Deputadu Aniceto Longuinhos Guterres Lopes, iha Parlamentu Nasionál.

Ministériu Públiku (MP) hanesan órgaun justisa tenke mantein relasionamentu funsionál ho órgaun soberania no instituisaun sira seluk.

Durante enkontru, nia hateten, asuntu ne’ebé aborda enkontru ligadu ba Komisaun A nia responsabilidade iha papél importante atende ba proposta ho projetu-lei ne’ebé tama iha diskusaun.

Nune’e mós, iha segunda (04 janeiru 2021), Ministériu Públiku (MP) submete ona proposta-lei krime sibernétika (cyber crime) ba Governu liuhosi Ministériu Justisa hodi bele aprezenta ba Konsellu Ministru atu diskute.

Iha biban ne’eba, Prokuradór Jerál Repúblika (PJR), José Ximenes, hateten konteúdu jerál hosi lei ne’e atu regula sidadaun sira utiliza mídia sosiál ho loloos no labele halo difamasaun ba malu.

Projetu-lei krime sibernétika ne’ebé prepara hosi Ministériu Públiku (MP) ho nia kompozisaun hamutuk iha artigu 34 sei regula mós utilizasaun mídia sosiál ho loloos no labele halo difamasaun ba malu.

Jornalista : Nelson de Sousa

Editór       : Cancio Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!