DILI, 02 Abríl 2024 (TATOLI) – Ministériu Agrikultura, Pekuária, Peska no Floresta (MAPPF) presiza estabelese padraun ida ba folin kafé, nune’e bele garante moris di’ak ba família agrikultór sira-nia iha futuru, hateten Prezidente Autoridade Munisípiu Ermera, José Martinho Soares.
Autoridade ne’e esplika katak durante ne’e empreza sira ne’ebé sosa kafé iha agrikultór sira ho presu ne’ebé ki’ik, depois sira bá fa’an fali ho folin ne’ebé la hanesan. “Empreza sira mai sosa kafé iha kada munisípiu ne’e la sosa direta iha kafé-na’in, maibé sosa liu husi ema seluk. Presu kafé ne’ebé segunda parte sira sosa husi kafé na’in ho kada kilo sentavu 0,30, sira fa’an fali ba empreza sira kada kilo $1”, José Martinho Soares lamenta.
Tanba ne’e maka Autoridade Munisípiu Ermera husu ba ministériu atu haree ona asuntu ne’e ho sériu, nune’e bele garante moris di’ak ba kafekultór sira, tanba osan ne’ebé sira uza hodi halo manutensaun ba káfe sira atu garante nia kualidade to’o kolleta ne’e dalaruma nia gastu boot liu fali lukru ne’ebé sira simu.
Tuir José Martinho Soares, bainhira presu kafé di’ak maka sei motiva kafé-na’in sira hodi fó nafatin atensaun ba plantasaun ne’e, maibé, folin ne’e maka la hetan atensaun husi governu, bele dehan rezutadu kafé ne’ebé kolleta kontinua fó hemu de’it ema seluk.
Nu’udar autoridade munisipál Ermera husu ba Ezekutivu bainhira apoia osan ruma ba hadi’a kualidade no hasa’e kuantidade kafé sira, tenke tau osan ne’ebé sufisiente, nune’e bele garante folin kafé iha futru.
“Ami Ermera oan sira prontu kuda kafé hodi garante nia kualdade, maibé ami preokupa liu maka folin. Durante ne’e, ami hasai osan barak atu garante kualidade kafé maibé osan sira ami hasai ne’e la filafali mai, tanba presu tun loos”, salienta.
Nune’e mós Diretór-Jerál Floresta, Raimundo Mau, responde katak ko’alia kona-ba presu kafé ne’e asuntu ida pertinente atu tau iha konsiderasaun, nune’e bele fó moris di’ak ba agrikultór sira. Tanba ne’e, nia tau iha esperansa boot ba programa ne’ebé Governu kria ona ba tinan naruk ne’e atu garante kualidade kafé iha Timor-Leste ne’e bele realiza ho di’ak no lais liu, nune’e kafekultór sira bele goza sira-nia produtu ne’ebé durante ne’e laiha folin iha merkadu.
“Ita iha ona planu atu hasa’e presu kafé husi kilo $200 ba kada ektare ba $600 to’o $1.000″, informa.
Diretór-Jerál Kafé no Planta Industriál, Martinho Laurentino Soares, afirma katak atu hasa’e presu kafé presiza iha jestaun di’ak hodi garante nia kualidade produsaun.
“Agora, kafé sira ne’ebé kontinua moris no fó fuan iha Ermera, Liquiçá, Ainaro no Aileu ne’e kuda dezde tempu portugés no sei fó produsaun, maibé nia kualidade tun ona”, realsa.
Notísia relevante: Governu no empreza Terra Global koopera hodi halo espansaun no reabilitasaun ba kafé
Jornalista: Tomé Amado
Editora: Maria Auxiliadora
