DILI, 12 jullu 2024 (TATOLI)–Artista timoroan hamutuk 36 homan ideia hakerek múzika “Hein Santo Papa” ba Papa Francisco ne’ebé sei hala’o vizita Estadu no pastorál iha Timor-Leste iha 09-11 setembru 2024.
“Preparasaun múzika ne’e, kompostu husi artista timoroan na’in-36 ne’ebé mai husi dekada 80, 90 no 2.000 nian ne’e. Husi totál 36 ne’e, artista múzika hamutuk 24 no seluk mesak múziku de’it. Múzika ne’e hodi bele kanta no toka durante atividade pastorál Papa Francisco nian iha Timor-Leste,” Artista seniór, Anito Matos, hateten ba Agência Tatoli, iha Pateo, Colmera, sesta (12 jullu 2024) ne’e.
Anito Matos hateten, artista 24 ne’e iha responsabilidade ba iha muzika ne’e iha kada versaun ka bait ho programa ne’ebé múzika uza identidade kulturál hanesan huu karau dikur, sergala husi Ainaro nian, tebe-tebe no seluk tan.
“Bainhira ita iha ona resposta pozitivu husi Vatikanu katak Amu Papa atu mai vizita Timor-Leste, entaun Governu iha nia programa no protokulu servisu hamutuk Prezidente Repúblika no Santa Sé atu prepara ba vizita amu Papa nian,” nia dehan.
Ida-ne’e hanesan artista múzika sira-nia kontribuisaun ba vizita istóriku Papa Francisco nian no hanesan privilejiu boot ida ba nasaun Timor-Leste ne’ebé kiik iha mundu.
“Ami tuur hamutuk hakarak kria ideia ida hakerek múzika ida, entaun liuhusi direór GMN, Francisco Sony hodi lori ami ba amu Rocque hodi ami hakerek múzika ne’e. Ami tuur hamutuk ko’alia katak múzika ita prepara ona, di’ak-liu ita ba informa ba amu kardeál atu kurije nia letra atu labele iha liafuan ruma ne’ebé kontra kona-ba vizita amu Papa nian,” nia hateten.
Konteúdu múzika ne’e ko’alia kona-ba pontu importante balun kona-ba fiar timoroan ninian, hanesan nasaun ida-ne’ebé 96% katólika no sleuk kona-ba evanjelizasaun iha Timor-Leste ne’e hahú la’o.
Múzika ne’e hakarak hatudu ba Amu Papa Francisco kona-ba arte, kultura no identidade fiar timoroan sira-nian ne’ebé hatama ba múzika ne’e.
“Ami aprezenta amu lulik peritu sira ba muzika haree no kurije liafuan balun labele tau iha ne’ebá, maibé lifuan sira-ne’e nakkait ho vizita Amu Papa ninian ho situasaun iha rai-laran. Múzika ne’e rasik foti ita-nia múzika tebe-tebe tanba ida-ne’e mak identidade,” Anito Matos hateten.
Ema-ne’ebé sai diretór ba múzika ne’e Mito Freitas ho kolega balun tan mak sai halo arransmentu múzika no sei grava iha estúdiu gravasaun Smith nian.
“Muzika ne’e nia letra hetan tiha ona nia korresaun. Ami ba aprezenta ba amu kardeál, nia kontente tebes, maibé nia husu hatudu ba ekipa múzika amu sira-nian atu haree múzika ne’e reprezentativu suni ka lae,” nia dehan.
Tuir planu, iha loron 10 agostu 2024, grupu artista múzika ne’e sei lansa múzika foun ne’e iha fatin rua, mak ida sei lansa iha atividade retiru ida iha Canossa Haas-Laran no seluk iha Palásiu Prezidensia Repúblika liuhosi gabiente xefe Estadu nian.
Hafoin ne’e, múzika ne’e sei fahe ba mídia sosiál inklui jornalista sira, instituisaun Estadu, Rádiu Televizaun Timor-Leste no Rádiu Komunidade sira hodi bele toka, tanba liuhusi midia sosiál mak mundu hatene kona-ba múzika ne’e.
Nia dehan, Casa de Produsaun Audiovizual iha Taibesi mak iha responsabilidade hodi halo nia vídio clip, entaun múzika iha Tetun atu lansa ba iha Youtube presiza halo tradusan ba inglés atu sarani sira iha mundu tomak bele kompreende.
Hein katak, iha fulan ida antes Papa Francisco mai Timor-Leste, múzika ne’e komesa ona toka iha tempu mamuk atu sarani sira bele rona.
Nia hateten, iha muzika foun adisionál ba iha lansamentu múzika ba vizita amu Papa Francisco nian ne’e, prepara husi padre Rocque.
Entretantu, Arsebispu Arkidioseze Metropolitana Dili, Dom Virgílio Kardeál do Carmo da Silva, SDB, sente haksolok no no agradese ba artista múzika noa muzku sira-nia inisiativa hakerek muzika ba Papa Francisco ne’e.
“Ha’u agradese tebes ba inisiativa ne’e. Husi múzika ne’ebé ita rona hamutuk, ha’u sente furak loos no husi ha’u laiha korresaun ruma. Maibé ha’u sei husu ba padre sira-ne’ebé hatene múzika, karik iha sujestaun ruma,” Dom Virgílio Kardeál hateten hafoin artista timoroan sira hasoru malu ho Dom Virgílio Kardeál do Carmo da Silva, SDB, iha Câmara Eclesiástica Lecidere Dili hodi aprezenta múzika “Hein Santo Padre”, kinta (11 jullu 2024).
Artista múzika no múziku sira-ne’ebé fó sira-nia konstribusaun hodi hakerek múzika foun “Hein Santo Padre” ne’e mak hanesan Anito Matos, Tonny Pereira, Vitorino dos Santos, Lindo Casenube, Leo Moniz, Quito Belo, Eric Martins Casenube, Joe Clau, Betinho no selu-selk tan.
Jornalista : Jesuína Xavier
Editór : Cancio Ximenes
