DILI, 30 Jullu 2024 (TATOLI) – Reprezentante Banku Dezenvolvimentu Aziátiku (BAD) no peritu ba kafé, José Yoshiaki Kawashima, hateten kafé Timór iha sabór no morin kapás, bainhira dezenvolve ho di’ak sei hetan kualidade ne’ebé aas.
“Ha’u konsidera kafé Timór iha kualidade di’ak tebes, tanba iha sabór orijinál no morin kapás. Bainhira kafé Timór ne’e dezenvolve ho di’ak, nia valór sei aas iha merkadu internasionál”, peritu ne’e dehan iha ámbitu halo demonstrasaun koko kafé Timór, ne’ebé realiza iha Fatuhada, Dili.
Peritu husi japonés ne’e dehan nia sei hamutuk ho ACTL sei halo vizita ida bá munisípiu Ermera atu haree direta produsaun kafé iha fatin referidu no sei ko’alia ho kafekultór sira kona-ba saida maka presiza atu hadi’a, nune’e bele hasa’e produsaun kafé Timór iha futuru.
Vise-Prezidente ACTL, Afonso de Oliveira, iha esperansa katak ho prezensa peritu ida ne’ebé BAD delega mai Timor-Leste ne’e sei ajuda tebes asosiasaun oinsá bele hadi’a no hasa’e kuantidade no kualidade kafé. Tanba ne’e, presiza atu proteje di’ak kafé tuir nia padraun, nune’e kafé Timór labele lakon nia presu iha merkadu.
“Ami prontu serbisu hamutuk ho peritu ne’e, tanba nia rasik ema ida ne’ebé koñese di’ak tebes kafé iha mundu. Tanba ne’e, nia mai atu ajuda ami hodi dezenvolve kafé Timór ho di’ak liután”, nia garante.
Jestór Interinu Coffee and Agroforestry Livelihood Improvement Project (CALIP), Xisto Martins, dehan asuntu prinsipál ne’ebé Governu Timor-Leste tenke presta atensaun mak oinsá atu hadi’a liña koordenasaun ho grupu kafekultór sira no sosa-na’in sira, nune’e bele halo esforsu maka’as hodi dezenvolve kafé, tanba tempu la’o daudaun no kuantidade kafé komesa tun ba beibeik.
Ministériu Agrikultura iha papél atu koopera ho parseiru sira hodi fó apoiu tékniku no finanseiru atu ajuda ekipa husi ministériu foka ba hadi’a kualidade no hasa’e produsaun kafé iha rai-laran.
CALIP hetan finansiamentu husi Fundu Japaun ba Prósperu no Reziliente Ázia no Pasífiku,ne’ebé hanesan subsídiu husi Japaun no administra husi BAD.
CALIP mak projetu inovadór ida atu hadi’a kondisaun moris no seguransa ai-han ba agrikultór kafé sira iha Timor-Leste, inklui apoia Ministériu Agrikultura, Pekuária, Peska no Floresta hodi estabelese sistema produsaun kafé no agroflorestál ne’ebé produtivu liu, hadi’a kualidade kafé no ligasaun merkadu, inklui hasa’e koordenasaun setór kafé nian.
Notísia relevante: Reabilitasaun kafé iha Aileu hatudu rezultadu di’ak
Jornalista: Tomé Amado
Editora: Maria Auxiliadora
