PORT MORESBY, 07 setembru 2024 (TATOLI) – Papa Francisco, iha ninia vizita loron daruak iha Papua Nova Guinea (PNG), husu ba Governu Port Moresby atu hadi’a povu nia moris liuhusi distribuisaun rikusoin naturál ho justu no hanesan ba ema hotu.
Iha sorumutu entre Amu Papa ho Governadór Jenerál PNG, Sir Bob Bofeng Dadae, membru governu, sosiedade sívil, no korpu diplomátiku, nia ekonraja Governu PNG atu asegura katak rikeza naturál PNG nian tenke fahe ba ema hotu.
PNG riku ho rekursu naturál oioin, inklui mineral, petróleu, no gás, ai-kabelak, ikan no rendimentu agrikultura hanesan kafé, mina-nuu, kakau, borraxa, no espésie seluk ne’ebé mak atrai investidór estranjeiru barak mak hakarak investe iha nasaun ne’e.
Santu Padre dehan PNG ninia rekursu naturál ne’e fó hosi husi Nai Maromak ba ema hotu, tanba ne’e komunidade lokál sira tenke hetan benefísiu husi rikeza hirak ne’e.
Nia dehan kompania boot internasionál involve iha esploitasaun rekursu hirak ne’e, tanba ne’e “esplorasaun ne’e justu bainhira konsidera mós komunidade lokál nia interrese hodi fó serbisu ba sira no hadi’a sira-nia moris.”
Nia hatete katak rekrusu naturál no kulturál reprezenta responsabilidade boot. Tanba ne’e, persiza ema hotu, tantu sosiedade sívil no sidadaun hotu atu promove insiativu referidu hodi dezenvolve rekursu ne’e ho maneira sustentabilidade.
“Maneira atu hadi’a ema nia moris, no labele husik ema ida iha kotuk mak implementa programa oioin, hanesan kooperasaun internasionál, respeitu mutuál, no akordu benefísiu,” Santu Padre iha ninia diskursu, iha APEC Haus, Port Moresby, tenik, iha sábadu ne’e.
Papa dehan dalan seluk atu hadi’a ema nia moris mak liuhusi reforsa instituisaun públiku hodi “hadi’a estabilidade instituisaun no harii konsensu eskolla fundamentál ne’ebé konsidera nu’udar pré-rekezitu ba dezenvolvimentu integrál no justu.”
Enkuantu, Governadór Dadae, lori Governu PNG nia naran apresia Vaticano nia lideransa globál ne’ebé mak kontuinua fó advokasia ba krize umanitaria globál hanesan funu, direitu umanu, jéneru, mundansa klimátika, saúde no edukasaun.
Dadae haktuir katak governu PNG oras ne’e daudaun esforsu maka’as hela hodi hametin kooperasaun liuhusi apoiu fundu finanseiru hodi hadi’a povu nia moris.
Misionáriu Katóliku hahú tama PNG iha 1845 hodi komesa haklaken evanjellu no doutrina Katólika nian iha Woodlark no illa Rooke.
Santu Padre Francisco nu’udar Papa daruak hodi vizita PNG, hafoin besik tinan-30 dezde Papa João Paulo II vizita nasaun ne’e iha 1984 no 1985.
Marka mós prezensa iha enkontru ne’e, inklui Primeiro Ministru Vanuatu, Charlot Salwai, Prezidente Nauru, David Adeang, Primeiru Ministru Tonga, Siaosi ‘Ofakivahafolau Sovaleni, Sekretário Jeral Fórum Illa Pasífiku, Baron Waqa, no Vise Primeiru Ministru PNG, John Rosso.
Journalist: Filomeno Martins
Editór: Rafael Ximenes de A. Belo
