DILI, 25 setembru 2024 (TATOLI) – Ministériu Transporte no Komunikasaun (MTK) hamutuk ho Empreza Austrália VOCUS prepara kontratu konjuntu molok teste ba kabel fibra ótika ne’ebé kompleta ona Alcatel Submarine Network (ASN) liuhusi Kabel Submarinu Súl Timor-Leste ka Timor-Leste South Submarine Cable (TL-SSC).
Ministru Transporte no Komuikasaun, Miguel Marques Gonçalves Manetelu, esplika katak VOCUS, oras ne’e daudaun, sei estuda hela aplikasaun kontratu husi MTK ne’ebé tradús ona ba lian portugés iha semana rua nia-laran.
“Agora ami tradús ona ami-nia kontratu ho VOCUS ba lian portugés tanba ida-ne’e ami-nia Tribunál Auditoria ezije atu uza lian ofisiál, nune’e iha versaun inglés no portugés. Horseik iha Steering Committee hamutuk ho kuadru tékniku sira no sira (VOCUS) husu tempu semana rua hodi estuda interpretasaun ba kontratu”, Ministru Miguel afirma bainhira konklui reuniaun Konsellu Ministru iha Palásiu Governu, ohin.
Nia relembra, antes ne’e parte rua planeia atu asina kontratu iha loron 27 fulan-Setembru, maibé tanba provizaun Timor-Leste nian hodi fornese kontratu ho lian portugés, prosesu asina sei hala’o fali iha loron 16 ka 17 outubru 2024.
“Kontratu ne’e ba tinan 17, karik asina ona entaun etapa tuir mai sei halo julgamentu/testing tanba kabel ne’e liga ona, ami prontu ona”, nia hateten.
Antes ne’e, Diretór Nasionál Infraestrutura no Komunikasaun MTK, Ambrosio Amaral, hateten katak bazeia ba relatóriu ekipa téknika DNIK, akompaña servisu iha terenu, iha loron 4 setembru 2024 ekipa kompleta ona repetisaun hitu no liga ona ba repetisaun VOCUS husi Austrália.
Iha loron 24 juñu 2024, repetidór sira ne’ebé monta ona, hahú husi númeru repetidór R4101 Maria Udu Bele ‘Maria Tapo’ númeru repetidór R4102 Rosa Bonaparte, númeru repetidór R4103, Dulce Maria da Cruz ‘we-we, númeru repetidór R4104 Fernando de Araujo Lasama.
Instalasaun ne’e ba Unidade Filiál Agustinho do Espírito Santo, númeru repetisaun R4301, José da Silva númeru repetisaun R4302 ,Venâncio Ramos Amaral Ferraz no númeru repetisaun R4303 Dinis Carvalho da Silva ‘Nelo Kadomi Timor.
Bazeia ba estudu ne’ebé hala’o, distánsia husi repetidór ida ba repetidór seluk maizmenus kilómetru 100, maibé depende ba tasi nia kle’an, tanba kontratu kabel husi Timor-Leste ba Darwin ka nia destinu iha VOCUS Austrália nia naruk kilómetru 650.
Tuir planu inisiál, fulan-Juñu ne’e, hafoin instalasaun remata, bele halo teste ba kabel ne’e durante fulan tolu hahú husi setembru to’o novembru 2024. Governu rasik antes ne’e asina ona kontratu ho kompañia ASN, ba projetu TL-SSC entre Dili, Darwin no Port Hedland, Austrália ho valór millaun $38.6.
Iha fulan-Agostu nia rohan, Ministru Transporte no Komunikasaun, Miguel Marques Gonçalves Manetelu, propoin ba Konsellu Ministru kona-ba despeza ida ho millaun $16,5 espesífiku ba projetu manutensaun longu prazu ba kabel fibra ótika entre 2025 no 2041.
Liuhusi proposta projetu ne’e, Konsellu Ministru mós konkorda atu autoriza despeza sira, hamutuk millaun $16,5, relasiona ho aprovizionamentu kontratu prestasaun servisu ba prazu naruk iha ámbitu fibra ótika submarinu nian, ba períodu tinan 17, entre 2025 no 2025. 2041.
Desizaun ida-ne’e bazeia ba nesesidade atu garantia rezerva permanente ida ba kapasidade internet’ nian no garante manutensaun kontínua no efisiente ba sistema kabel submarinu fibra ótika nian.
Jornalista : Felicidade Ximenes
Editór : Zezito Silva