DILI, 21 novembru 2024 (TATOLI) – Governu Dili kinta ne’e halo analiza ba proposta hosi Prezidente Repúblika José Ramos-Horta hodi fó indultu ba dadur hamutuk na’in-25, iha okaziaun selebrasaun tinan Proklamasaun Independénsia Timor-Leste ba da-49.
Ministru Justisa, Sergio Hornai hateten, kada tinan bainhira komemora loron boot nasaun nian Prezidente Repúblika sempre husu Governu atu halo audisaun hanesan hodi fó hanoin ba proposta hosi Xefe Estadu.
“Iha proposta Prezidente Repúblika nian atu fó indultu no komutasaun de pena ba dadur hamutuk na’in-25. Prosesu ba indultu no komutasaun de pena tuir Lei numeru. 20/2023, estabelese katak fó indultu ka komutasaun (hakmaan) ba pena sira hanesan intervensaun polítika no umanitária husi Prezidente Repúblika, iha ámbitu administrasaun justisa,” Ministru Justisa hateten.
Prosedimentu ida-ne’e fó dalan ba perdaun totál ka parsiál ba pena, substitui pena ho pena ida ne’ebé favoravel liu ka ninia atenuasaun (hamenus pena), sempre ho fundamentu no tuir kazu ida-idak.
Tuir artigu da-8 husi Lei ne’ebé temi ona, Governu halo ona konsulta kona-ba desizaun hirak-ne’e, ho objetivu atu hasai opiniaun ida, maske ida-ne’e la’ós vinkulativu, hodi respeita Prezidente Repúblika nia kompeténsia eskluziva.
Ministru ne’e dehan, dadur hirak ne’ebé atu hetan indultu ka komutasaun pena antes ne’e komete krime oioin hanesan, omesidu, ofensas grave no krime hotu-hotu ne’ebé hetan ona desizaun difinitiva.
Dadur hirak ne’e eskolla husi Prizaun tolu hanesan Becora, Gleno no Covalima. Dadur ne’ebé sei hetan indultu hamutuk na’in-10, komutasaun pena hamutuk na’in-15.
“Prosesu hotu nia moldura ka aplikasaun ba komutasaun pena balu sei hetan tinan ida fulan-neen, balu ne’ebé sujeita ba iha indultu sei hetan indultu parsiál total depende hosi Prezidente Repúblika nia desizaun rasik,” nia hakotu.
Bainhira Prezidente Repúblika atu fó perdaun ba dadur sira iha prizaun tuir artigu 85 Konstituisaun RDTL alina i hateten, Rona tuir Governu, atu fó perdaun ka hamenus kastigu no artigu 118 no artigu 122 kodigu penál no lei No. 8-9 iha Lei No. 20/2023.
Jornalista: Hortencio Sanchez
Editór: Florencio Miranda Ximenes
