DILI, 20 janeiru 2025 (TATOLI)-Sekretáriu Estadu Ensinu Sekundáriu Jerál no Ensinu Sekundáriu Tékniku Vokasionál, Domingos Lopes Lemos, hatete kondisaun edifísiu Ministériu Edukasaun (ME) la favoravel ona, nune’e Komisaun G Parlamentár Nasionál (PN) ne’ebé trata asuntu Edukasaun, Juventude, Kultura no Sidadania husu Governu tau atensaun.
“Provizoriamente, sei konstrui uma balun iha aredór Ministériu Edukasaun nian, nune’e bele halo servisu”, Sekretariadu Estadu hatete iha nia knaar fatin Vila Verde-Dili, segunda ne’e.
Prezidente Komisaun G PN, Armando dos Santo Lopes, konsidera situasaun ne’e presiza hetan atensaun.
“Dahuluk, ami husu mak dadus ba forsa traballu nian, tantu permanente, kontradu no kazuál tanba ligasaun ho Orsamentu Jerál Estadu nian”, dehan deputadu ne’e hafoin halo fiskalizasaun iha ministériu.
Fiskalizasaun ne’e parte reprezentante povu halo tanba infraestrutura iha ministériu referidu pendente kuaze tinan haat no seidauk rezolve.
Nia haktuir, kestaun seluk ne’ebé Governu presiza toma atensaun mak eskola Sentru Aprendizajen no Formasaun Eskolár (CAFE, sigla portugés) iha Likisá, Baukau, Ainaru no munisípiu seluk ne’ebé nia la temi.
“Osan ita aprova ona no atu ezekuta iha 01 janeiru to’o 31 dezembru. Tanba ne’e ami ezije ba Governu atu aselera”, katak nia.
Durante fiskalizasaun, ninia parte mos simu infomasaun seluk mak implementasaun programa merenda eskolár. “Programa Merenda Eskolár ita aumenta ba sentavu 42 no sentavu 35 diretamente ba alimentár alunu nian”, tenik.
Nia hatutan tan “Ami halo komparasaun tinan uluk sei sentavu 25 ne’e sei di’ak liu fali sentavu 35, kondisaun ladun di’ak. Ida-ne’e mak rekomenda ba ministériu para haree. Lista sira-ne’e, ami husu para iha segunda semana oin ne’e bele hatama ona mai ami para análiza”.
Proposta OJE 2025 ba ME $113,098,784 aloka ba saláriu vensimentu $92,383,226, bens no serbisu $11,161,334, transferénsia públika $4,602,080, kapitál menór $1,054,214 no kapitál dezenvolvimentu $3,897,930.
Husi montante orsamentu ne’e sei finansia programa funsionamentu no dezenvolvimentu institusionál ho sub-programa rua no atividade 20.
Programa edukasaun pre-eskolár ho sub- programa reforsa koezaun sosiál liuhusi edukasaun pre-eskolár ho atividade rua, sub- programa asegura konstrusaun, reabilitasaun no fornesimentu fasilidade estabelese pre-eskolár ho nia atividade ida, sub-programa jestaun no administrasaun estabelesimentu pre-eskolár ho atividade ida.
Sub-programa merenda eskolár ho atividade rua, sub-programa formasaun edukadór pre- eskolár ho atividade tolu, sub-programa insfraestrutura no fasilidade pre-eskolár ho atividade haat, sub-programa jestaun polítika edukasaun pre-eskolár ho atividade hitu, sub-programa kuríkulu nasionál pre-eskolár ho atividade tolu.
Programa ensinu báziku ho sub-programa reforsa koezaun sosiál liuhusi ensinu báziku ho atividade ida, sub-programa merenda eskolár ho atividade ida, sub-programa revitalizasaun ensinu báziku ho atividade haat, sub-programa formasaun edukadór ensinu báziku ho atividade neen.
Sub-programa infraestrutura no fasilidade ensinu báziku ho atividade ida, sub- programa teknolojia informasaun no komunikasaun ba edukasaun aprendizajen iha ensinu báziku ho atividade tolu, sub-programa kuríkulu nasionál ensinu báziku ho atividade ualu, sub-programa jestaun polítika ensinu báziku ho atividade ida, sub-programa komunidade edukativa edukasaun ba ensinu báziku iha atividade tolu.
Programa ensinu sekundáriu jerál no tékniku vokasionál ho sub-programa promosaun igualidade jéneru liuhusi edukasaun ho atividade ida, sub-programa formasaun edukadór ensinu sekundáriu ho atividade rua, sub-programa infraestrutura no fasilidade ensinu sekundáriu jerál no tékniku vokasionál ho atividade rua.
Sub-programa komunikasaun ba edukasaun aprendizajen iha ensinu sekundáriu jerál ho tékniku vokasionál ho atividade ida, sub-programa jestaun polítika sekundáriu jerál no tékniku vokasionál ho atividade 11, sub-programa kuríkulu nasionál ensinu sekundáriu jerál no tékniku vokasionál ho atividade haat. teknolojia informasaun no programa ensinu rekorrente ho sub-programa ensinu nasionál ekivalénsia nível ensinu báziku ho atividade tolu, sub-programa fortalesimentu sentru aprendizajen komunitária ho atividade ida.
Jornalista : Osória Marques
Editór : Zezito da Silva