DILI, 13 Fevereiru 2025 (TATOLI) – Núnsiu Apostóliku Vatikanu iha Timor-Leste, Monseñor Marco Sprizzi, despede Primeiru-Ministru, Xanana Gusmão, hafoin hala’o misaun iha país durante tinan hitu, nu’udar reprezentante Santa Sé.
“Agora Papa nomeia ha’u hanesan Prezidente Autoridade Traballu Santa Sé, signifika hanesan Ministru Traballu husi Vatikanu. Entaun, ha’u mai hato’o ha’u-nia liafuan agradesimentu no despedida ikus ba primeiru-ministru”, Monseñor hateten iha Palásiu Governu, ohin.

Nia dehan liuhusi enkontru ne’e, aleinde hato’o despedida, ko’alia mós kona-ba relasaun entre Santa Sé no Estadu Timor-Leste, ne’ebé depoizde Papa Francisco mai vizita Timór ne’e sai susesu estraordináriu ba Nunsiatura, igreja no liuliu ba povu Timor-Leste, tanba Papa Francisco nia vizita dehan Timor-Leste sai belun di’ak ba nia.
“Entaun, ita fahe hanoin di’ak ba malu oinsá ho vizaun ba futuru, Estadu nafatin serbisu iha kooperasaun di’ak ho parte igreja hodi forma ita-nia ema ho profisionalizmu hodi serví nasaun ida-ne’e ho di’ak no hametin iha fiar, tanba povu Timor-Leste iha fiar espiritualidade ne’ebé iha dalaruma ema seluk labele iha fiar hanesan ita-boot sira iha”, nia dehan.
Nia salienta katak relasiona ho nia mandatu ne’ebé termina ona, reprezentante Santa Sé iha Timor-Leste seidauk iha komunikasaun ofisiál klaru husi Vatikanu atu mai troka nian.
Ba Monseñor, durante mandatu tinan neen atu ba hitu iha Timor-Leste ne’e hanesan grasa Maromak nian ba nia tanba bele koñese Timor-Leste no halo amizade di’ak ho timoroan sira no vizita munisípiu hotu-hotu, inklui aldeia, kapela sira iha área remota sira.
“Timoroan sempre iha ha’u-nia fuan tanba baut barak ita halo hamutu,k liuliu Papa nia vizita ida ba ha’u pesoalmente sai hanesan esperiénsia domin nian ho timoroan sira. Ha’u sei la haluha Timór iha ha’u-nia fuan”, nia hato’o.
Sorumtu ne’e mós diskute asuntu barak tebes, liuliu primeiru-ministru nia vizaun kona-ba aspetu ekonomia no sosiál ne’ebé nia hein husi kolaborasaun igreja nian.
“Ha’u mós konkorda ho nia katak igreja iha papél boot, liuliu atu ajuda joven sira ohin loron nian atu kontinua luta ida ne’ebé diferente, tanba luta ba ukun rasik-aan hotu ona. Agora, joven sira tenke luta ba dezenvolvimentu nian. Ne’e la’ós ekonomia de’it, maibé importante dezenvolvimentu sosiál atu iha justisa igualdade tau-matan ba ema hotu”, Marco Sprizzi afirma.
Nia dehan bainhira joven kontinua luta ba dezenvolvimentu nian ka Timór bele sai ezemplu ba mundu tomak, maibé sai joven ne’ebé nafatin iha fiar, ajuda malu iha jornada moris ida-ne’e mak sai prinsipál.
“Ida -ne’e mak ami ko’alia no Timor-Leste atu la’o iha nia dalan rasik ho nia identidade rasik, maibé mantein ita-boot sira-nia kultura rasik, tanba imi-nia kultura mak dalan ida ne’ebé úniku no importante tebes. Ha’u-nia mensajem mak nafatin iha konfiansa ba ita-nia aan rasik, tanba Amu Papa nia mesajen rasik ne’e hateten rikusoin ne’ebé boot liu ne’e mak nia ema, maske ita iha rikusoin naturál sira seluk”, nia husu.
Iha sorumutu ne’e, primeiru-Ministru hato’o nia agradesimentu ba kooperasaun durante ne’e. “Primeiru-ministru agradese no kongratula ba hau-nia knaar foun iha Vatikanu no ami mós fó hanoin pozitivu ba malu, liuliu ko’alia hanoin hamutuk nafatin lori Timór ba oin”, nia konklui.
Misaun diplomata Monseñor Marco Sprizzi
Monseñor Marco Sprizzi moris iha loron 07 Outubru 1967, iha Messina, Itália. Ordenadu nu’udar saserdote iha 26 Juñu 1999, iha Itália.
Hetan atribuisaun nu’udar diplomata Sante Sé hodi hala’o knaar hanesan Adidu, Nunsiatura Apostólika iha Brazíl entre Jullu 2002 no Juñu 2004. Hanesan Segundu Sekretáriu, Nunsiatura Apostólika iha Brazíl husi Jullu 2004 to’o Juñu 2008 no kontinua sai Primeiru Sekretáriu Nunsiatura Apostólika iha Brazíl husi Jullu to’o Dezembru 2008.
Aleinde ne’e, hala’o misaun hanesan Nunsiatura Apostólika iha Estadu Unidu Amérika entre Dezembru 2008 no Outubru 2011. Sai Primeiru Sekretáriu, Nunsiatura Apostólika iha Índia husi Outubru 2011 to’o Jullu 2012. Hanesan Konselleiru, Nunsiatura Apostólika iha Índia no Nepál iha Outubru 2011 to’o Jullu 2012 no kontinua husi Jullu 2012 to’o Marsu 2015.
Hanesan Konselleiru no Xefe Adjuntu Misaun, Nunsiatura Apostólika iha Koreia no Mongólia (nomeia iha 12 Fevereiru 2015). Nu’udar Primeiru Konselleiru no Xefe Adjuntu Misaun, Nunsiatura Apostólika iha Koreia e Mongólia (nomeia iha 01 Jullu 2016).
Tuirmai sai Primeiru Konselleiru no Xefe Adjuntu Misaun, Nunsiatura Apostólika iha Malázia no Timor-Leste dezde 05 Janeiru 2019.
Jornalista: Arminda Fonseca
Editora: Maria Auxiliadora