EKONOMIA, HEADLINE

Desizaun EUA la fó impaktu ba apoiu OMS iha TL

Desizaun EUA la fó impaktu ba apoiu OMS iha TL

Reprezentante Organizasaun Mundiál Saúde (OMS) iha Timor-Leste, Arvind Mathur. Imajen Tatoli. António Daciparu

DILI, 17 Fevereiru 2025 (TATOLI)—Reprezentante Organizasaun Mundiál Saúde (OMS) iha Timor-Leste, Arvind Mathur, hateten  maski Prezidente Estadu Unidu Amérika (EUA), Donald Trump hasai desizaun hodi hapara apoiu finansiamentu ba OMS, maibé sei la fó impaktu ba programa sira OMS nian iha Timor-Leste (TL).

“Organizasaun ida-ne’e nu’udár organizasaun intergovernamentál, tan ne’e kontinua apoiu ho orsamentu ne’ebé iha, la’ós de’it fundu husi doadór sira,” Arvind Mathur tenik ba jornalista sira iha Timor Plaza, segunda ne’e.

Nia esplika, OMS oras ne’e servisu hamutuk ho nasaun 194,  karik Amérika retira nia apoiu, sei la fó impaktu ba programa OMS  nian ba hadi’a sistema saúde sira. “Iha dalan barak hodi fó apoiu ba Governu no povu Timor-Leste,” nia informa.

Iha Janeiru 2025, hafoin re-eleitu nu’udár Prezidente Estadu Unidu Amérika nian, Donald Trump halo desizaun sira ne’ebé maka halo ema hakfodak no polémika.

Prezidente Donald Trump nia administrasaun presiona hela USAID atu koopera iha esforsu sira atu muda Washington nia alokasaun ajuda sira iha mundu tomak hodi aliña ho polítika Amérika.

Antes ne’e, iha loron-sábadu, 19 Janeiru 2025, haruka ona memorandu ida-ne’ebé maka’as ba pesoál USAID liu 10.000 hodi haruka sira atu hapara serbisu, nune’e ajuda EUA nian iha mundu tomak bele konjela temporáriu. Tan ne’e, USAID nia funsionáriu sira halo tuir Trump nia objetivu sira.

Dezde simu pose nu’udár prezidente EUA, Trump foti ona pasu sira hodi kumpre promesa sira hodi reforma burokrasia ida-ne’ebé Trump fiar katak frajíl, durante nia administrasaun 2017-2021, nia mós atribui fali ka hasai ona funsionáriu públiku atus resin iha ajénsia sira EUA nian.

Polítika foun lubuk ida mak implementa, inklui polítika esterna sira hanesan hasai EUA hosi Akordu Paris kona-ba Klima, OMS, hakotu sidadania automátika EUA nian ba sira ne’ebé moris iha EUA, arranju sira admisaun refujiadu nian, implementa tarifa sira bazeia ba Polítika Komérsiu Amerika Primeiru no avalia ninia ajuda estranjeira.

Ho desizaun ne’e, Organizasaun Mundiál Saúde (OMS), hato’o nia lamentasaun ba desizaun Prezidente EUA hodi hasai Estadu Unidu Amérika husi organizasaun ne’e.

OMS hala’o papél krítiku ida hodi proteje saúde no seguransa ema sira-nian iha mundu tomak, inklui amerikanu, hodi rezolve kauza prinsipál sira moras nian, harii sistema saúde sira ne’ebé forte liu, deteta, prevene no responde ba emerjénsia saúde sira.

Jornalista: Felicidade Ximenes

Editór: Xisto Freitas da Piedade

 

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!