KOVALIMA, 28 Marsu 2025 ( TATOLI) – Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, husu ba alunu no profesór sira Eskola Sekundáriu Jerál Públiku (ESJP) Suai, Munisípiu Kovalima, atu estuda.

“Ha’u-nia mensajen ba joven no labarik sira, moris ho responsabilidade todan simu husi inan-aman, Estadu no Governu. No, presiza estuda di’ak no profesór sira presiza haka’as aan”, Prezidente Repúblika José Ramos Horta hato’o iha nia diskursu bainhira hali vizita eskola Sekundáriu Jerál Públiku, ohin.
Tuir xefe Estadu, sai Manorin-na’in hanesan profisaun nune’e fahe matenek iha kakutak husi Livru, estuda husi manuál sira hodi prepara alunu ba futuru.
Labele hamosu violénsia
Alende alunu no profesór maibé iha uma presiza iha ambiente di’ak ba labarik sira iha kbiit atu estuda labele hamosu violénsia iha uma.
PR fó hanoin ba pai sira presiza atu tau matan di’ak ba inan tanba inan mak tau matan ba labarik sira bainhira mosu violénsia doméstika iha uma laran halo labarik trauma.
“Ha’u garante labarik sira la fokus atu estuda tanba labarik sira hetan presaun, haree violénsia no baku labarik sira. Ho nune’e, família uma laran labele hamosu violénsia”, nia fó hanoin.
Horta haktuir, bainhira nia enkontru ho labarik sira iha Ainaro hodi husu pergunta ba labarik sira dehan, se mak fó han, fó haris no bainhira moras se mak haree, labarik ne’e dehan; ama, hafoin hatan pergunta ne’e xefe estadu entrega Laptop.
Ho nune’e estuda importante tanba baibain iha diskursu hato’o katak labarik mak futuru ba nasaun tanba idade no evolusaun naturál ema ni’an.
Horta fó hanoin bainhira hakarak sevisu iha rai li’ur iha Austrália, Koreia, Japaun no Alemaña di’a, tuir kursu tékniku profesionál.
Enkuantu, Adjunta Diretór Eskola, Ana Doutel Sarmento Bong dehan, simu vizita husi Prezidente Repúblika hanesan previlejiu ba eskola ne’e.
“Ha‘u hakarak hato’o relatóriu kona-bá kondisaun Eskola Sekundáriu Jerál Públika Suai ne’ebé mak eskola hasoru”, nia relata
Tuir dadus alunu iha eskola Sekundáriu Jeral Suai hamutuk 1,765 kompostu husi mane 809 no feto 956, ne’ebé eskola halo jestaun fahe ba turnu dadeer no lorokoraik tanba sala-de-aula la to’o
Iha turnu dadeer, estudante Desimu segundu ano Programa siénsia teknolojia no Programa Siénsia sosiál no umanidade hamutuk sala 16 ho Desimu primeiru ano programa Siénsia teknolojia hamutuk sala neen, ne’ebé okupa hamutuk sala-de-aula 22.
Iha turnu lorokoraik, alunu Desimu ano programa Siénsia teknolojia no Programa siénsia sosiál no umanidade sala-de-aula neen hodi okupa sala-de-aula 18. Nune’e, totál sala-de-aula 40.
Ho dadus ne’e, eskola presiza tan sala-de-aula 18, eskritóriu profesór no laboratóriu prátika ba profesór sira.
Eskola ho nia funsionáriu hamutuk 59 kompostu husi mane 41 no feto 18 tanba menus profesór nune’e eskola kontratu tan profesór na’in-16 ne’ebé ho kontribuisaun husi inan-aman, hamutuk 75; mane 50, feto 25.
Jornalista:Celestina Teles
Editór: Rafael Ximenes de A. Belo