iklan

ERMERA, MUNISÍPIU

Kondisaun estrada rurál suku Asulau Sare-Ermera grave

Kondisaun estrada rurál suku Asulau Sare-Ermera grave

Prezidente Autoridade Munisípiu Ermera, José Martinho dos Santos. Imajen TATOLI/Alexandra da Costa

ERMERA, 01 Abríl 2025 (TATOLI)-Komunidade suku Asulau Sare, Postu administrativu Hatólia A, Munisípiu Ermera, daudaun la asesu ba estrada rurál dezde tempu Indonézia to’o agora tanba kondisaun estrada aat grave kuaze kilométru tolu (3 Km).

“Ha’u hanoin Estadu ne’e neneik mai beibeik sei halo (Estrada) tanba ida-ne’e importante tebe-tebes. Suku Asulau Sare hanesan mós suku ida kontein iha tempu udan izoladu tebe-tebes, ne’e ha’u mós preokupa”, Prezidente Autoridade Munisípiu Ermera, José Martinho dos Santos Soares hateten ba jornalista sira iha, Suku Asulau Sare, Hatólia A, Ermera, ohin.

Prezidente afirma tan, suku Asulau Sare ne’e, suku ida-ne’ebé hale’u husi mota de’it.

“Entaun ami uluk, ha’u ho diretór sira agrikultura, obras públikas, ami haree, posibilidade liuhusi administradór postu, para sira bele aprezenta iha konsellu konsultivu munisipál, programa saida mak sira atu halo. Fora husi programa Programa Nasionál Dezenvolvimentu Suku (PNDS) ne’ebé la’o hela iha suku hotu-hotu”, PAM haktuir.

“Entaun ida-ne’ebé mak PNDS labele kobre, purezemplu, PNDS nia kbi’it ne’e to’o de’it 70 mil doláres amerikanu, sé liu husi 70 mil to’o fali 500 mil, ne’e Programa Dezenvolvimentu Infranstrutura Munisipál (PDIM) nian iha munisípiu, liu fali husi 500 mil ba leten ne’e tama nasionál, entaun ita haree identifika sasan sira ne’e didi’ak, loloos, alternativa kria opsoens depois ita haruka ba nasionál hodi hetan desizaun iha ne’ebá,” nia hatutan.

Autoridade munisipál ne’e dehan, normalmente kuandu proposta tama iha prezidente autoridade, entaun sei haruka ba iha diresaun PDIM, ka ba iha Sekretáriu Asuntu Dezenvolvimentu nian, sira elabora tiha hotu, depois sei presiza submete ba iha nasionál, no hein de’it rezultadu, depois sei haruka diretór ba follow up (atualiza) kona-ba proposta zona A suku Asalau Sare hodi hatene ninia prosesu.

Iha fatin hanesan, Xefe suku Asulau Sare, Jaco Menezes Carmona informa katak nia parte hato’o beibeik ona iha mídia sira, jeografikamente ne’e Ermera, kondisaun sira kona-ba estrada ne’e kada tinan udan boot ona komunidade sira sempre halerik ba estrada.

Xefe suku Asalau Sare, Jaco Menezes Carmona. Imajen TATOLI/Alexandra da Costa

“Foin daudaun ami hato’o ona pedidu balun ba Ministériu Obras Públika (MOP), atu halo netik ponte natoon rum aba komunidade ida ne’e, liuliu iha mota Laueli, maske sira foti ona sample (amostra) rai halo teste ona iha laboratóriu, maibé ami hein to’o agora rezultadu seidauk iha”, nia haktuir.

Tanba ne’e, autoridade lokál ne’e hato’o ba Governu atu bele tau konsiderasaun ba Suku Sare ne’e.

“Ita haree katak, uluk ita-nia Primeiru-Ministru sesante maun-boot Taur Matan Ruak mai hateten, ita mak sei duni mota, maibé iha realidade mota mak duni komunidade, sobu komunidade nia plantasaun inklui mós sobu uma”, nia haktuir.

Nune’e mós Komunidade Dinis Martins dehan, “Ami komunidade sente triste bainhira haree ami-nia kondisaun estrada ne’ebé aat, bele prejudika ba ita-nia komunidade sira labele asesu movimentu ho di’ak. Bainhira sira lori sira-nia produtu husi suku ida-ne’e ba fa’an iha merkadu no mós ba iha postu inklui munisípiu”.

Ho kondisaun ne’e, komunidade ne’e reitera aleinde prejudika ba agrikultór sira maibé prejudika mós ba labarik estudante sira, tanba bainhira kontinua eskola iha munisípiu seluk, bainhira feriadu fila ba uma ladi’ak tanba mota boot kauza husi udan, nune’e husu ba Governu atu haree ba kestaun problema ne’ebé komunidade Suku Asulau Sare enfrenta.

Entretantu, suku Asulau Sare, lokaliza iha Postu administrativu Hatolia A nian, no mós bareira entre Maubara, Líkisa,totál abitante iha suku ne’e hamutuk na’in-2.566 kompostu husi mane na’in 1.289 no feto hamutuk 1.277. Suku ne’e iha ninia potensialidade ba setór agrikultura mak kuda hare, kuazé ektare 416.

Jornalista: Alexandra da Costa

Editór: Rafael Ximenes de A. Belo

 

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!