DILI, 04 Abríl 2025 (TATOLI) – Primeiru-Ministru (PM), Xanana Gusmão, delega Ministru Prezidénsia Konsellu Ministru, Agio Pereira, hodi reprezenta Governu iha prosesu ne’ebé relasiona ho pedidu fiskalizasaun kona-ba konstitusionalidade norma nian, bainhira de’it Governu Konstitusionál Dasiak simu notifikasaun.
Dokumentu husi Governu haktuir katak desizaun ida-ne’e bazeia ba atribuisaun sira ne’ebé orgánika Governu atuál aprova husi dekretu-lei númeru 46/2023, loron 28 Jullu, no altera husi dekretu-lei númeru 36/2024, loron 6 fulan-Novembru, fó ba Ministru Prezidénsia Konsellu Ministru.
Knaar sira ne’ebé fó ba ministru inklui responsabilidade atu garante servisu kontensiozu Estadu nian, koordena reprezentasaun Estadu husi mandatáriu judisiál, nomeia advogadu ka reprezenta Estadu iha prosesu arbitrajen no meiu alternativu sira seluk ba rezolusaun litíjiu, no prepara resposta ba prosesu fiskalizasaun konstitusionalidade no legalidade, iha kolaborasaun ho ministériu kompetente sira.
Pedidu fiskalizasaun kona-ba konstitusionalidade norma nian bele hatama ba Tribunál Rekursu, bainhira ezerse nia funsaun ba fiskalizasaun konstitusionalidade, tuir Konstituisaun Timor-Leste nian. Artigu 150.º husi Lei Inan hatuur katak Prezidente Repúblika, Prezidente Parlamentu Nasionál, Primeiru-Ministru, Prokuradór-Jerál Repúblika, Provedór Direitu Umanu no Justisa no Deputadu kalimak ida (1/5) ne’ebé hala’o hela funsaun ho efetivu, sira mak iha lejitimidade atu husu fiskalizasaun abstrata susesiva kona-ba konstitusionalidade.
Ministru Agio Pereira daudaun iha ona kompeténsia formál permanente atu halo intervensaun no reprezenta Governu iha aktu hotu-hotu ne’ebé relasiona ho prosesu fiskalizasaun ba konstitusionalidade normas nian.
“Iha okaziaun sira uluk, delegasaun pontuál (ba kazu espesífiku sira) atribui ona ba nia, ba objetivu ne’ebé hanesan. Desizaun ida-ne’e konsolida prátika ida-ne’e no reforsa kapasidade resposta ezekutivu nian, hodi kontribui ba salvaguarda interese Estadu nian, tuir Konstituisaun Repúblika no Estadu Direitu Demokrátiku”, konklui.
TATOLI