DILI, 19 Abríl 2025 (TATOLI)- Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, sábadu ne’e, hala’o vizita Estadu ba nasaun Bulgária no Reinu Unidu atu haforsa relasaun diplomátiku Timor-Leste iha ho mundu internasionál.
Xefe Estadu José Ramos Horta halao nia vizita bá Bulgaria no Reinu Unidu hahú iha loron 20 to’o 23 Abríl.
Tuir ajenda Xefe Estadu sei hasoru malu ho omologu Prezidente Repúblika Bulgária nian, Rumen Radev, ba diskusaun bilaterál foka ba hametin relasaun diplomátika no esplora área foun kooperasaun nian entre nasaun rua ne’e.
Nune’e mós Ramos Horta hasoru malu ho Primeiru Ministru Bulgária, Rossen Jeliazkov, no Ministru Negósiu Estranjeiru, Georg Georgiev.
Durante vizita iha Bulgária Prezidente Ramos-Horta sei partisipa iha palestra ne’ebé hala’o husi Institutu Diplomátiku Bulgária no Xefe Estadu Horta sei destaka kona-ba “Timor-Leste Husi Konflitu ba Pás, Seguransa, no Integrasaun Rejionál,” hodi fahe Timor-Leste nia viajen notável ho komunidade diplomátiku iha Sofia.
Hafoin ida ne’e, Prezidente Repúblika, mós sei vizita fatin kulturál importante sira inklui Igreja istóriku Boyana no Muzeum Istória Nasionál Bulgária.
Depoizde remata vizita Estadu bá Bulgaria tuir ajenda Xefe Estadu José Ramos Horta sei halo vizita Estadu ba Reinu Unidu. Iha Reinu Unidu, Prezidente Ramos Horta sei realiza enkontru nivel-aas ho ofisiál no instituisaun Britâniku sira.
“Vizita sira ba Bulgária no Reinu Unidu reprezenta pasu signifikativu iha hametin Timor-Leste nia relasaun bilaterál no avansa ita-nia nasaun nia interese iha palku globál,” refere nota ne’ebe TATOLI,I.P asesu.
“Bulgária sai ona apoiante ida ne’ebé metin iha jornada dezenvolvimentu Timor-Leste nian, nune’e hakarak habelar liután TL nia kooperasaun iha área sira ne’ebé fó benefísiu ba malu hanesan mós, ita-nia relasaun ho Reinu Unidu kontinua la’o iha diresaun dalan ne’ebé pozitivu, partikularmente iha investimentu, edukasaun, no asuntu seguransa rejionál. Ha’u hein atu iha diskusaun produtivu kona-ba hasa’e kooperasaun iha área sira ne’ebé iha interese ba malu, partilla Timor-Leste nia viajen notável husi konflitu ba Pás,, no esplora dalan foun ba interkámbiu ekonómiku no kulturál”.
Durante Prezidente Ramos-Horta nia vizita iha Reinu Unidu sei partisipa iha enkontru bilaterál iha Gabinete Negósiu Estranjeiru, Commonwealth no Dezenvolvimentu nian, tuir ho diskusaun ho Prezidente Kâmara Komún, Sir Lindsay Hoyle, iha Uma Parlamentu.
José Ramos Horta mós sei hasoru malu ho Sunda Energy no ninia investidór sira hodi diskute sira-nia operasaun atuál kona-ba rekursu gás boot iha tasi Timor-Leste nian no sira-nia oportunidade foku ba kadoras gás nian iha Sudeste Aziátiku.
Iha biban ne’e, Prezidente Ramos-Horta sei hato’o diskursu prinsipál tuir ho sesaun pergunta no resposta iha Eton College, instituisaun edukasionál ida-ne’ebé prestijiozu liu iha Reinu Unidu ho legadu eduka realeza no figura públika notável sira. Sorumutu ne’e sei remata ho jantar gala.
Ramos Horta mós sei hetan oportunidade hodi ko’alia iha fórum iha London Business School ne’ebé rekoñesidu, ne’ebé sei partisipa husi CEO, bankáriu, investidór, no diplomata sira. Prezidente Ramos mós sei hasoru malu ho Ministru Estadu ba Indo-Pasífiku, Catherine West, no Prezidente Ezekutivu husi Institutu Internasional Estudu Estratéjiku (ISS), Sir John Chipman
Horta mós sei hala’o konversasaun importante ho Komité ASEAN Londres no reprezentante sira husi Gabinete Negósiu Estranjeiru, Commonwealth no Dezenvolvimentu iha Embaixada Indonézia, iha ne’ebé prezidente komité (Indonézia) sei fó oportunidade atu diskute Timor-Leste nia adezaun ba ASEAN.
Xefe Estadu nia vizita Estadu iha Reinu Unidu sei remata ho sorumutu ho vibrante komunidade Timorense ne’ebé hela iha Reinu Unidu, ne’ebé sira-nia remesa no kontribuisaun sira apoia signifikante ba dezenvolvimentu Timor-Leste nian no hatudu reziliénsia no determinasaun husi povu Timor-Leste. No tuir planu sei Xefe Estadu fila mai Dili, Timor-Leste, iha loron 28 fulan Abril tinan 2025.
Jornalista: Natalino Costa
Editór: Florencio Miranda Ximenes