iklan

DILI, HEADLINE

Timoroan sira-nia esperansa ba eleisaun no prezensa Papa foun

DILI, 24 Abríl 2025 (TATOLI) – Sua Santidade Papa Francisco fila hikas ona ba Maromak nia kadunan Santu tanba moras no sei iha konklave atu halo eleisaun hodi hili nia susesór. Tanba ne’e, sarani sira iha mundu inklui Timor-Leste, ho esperansa hein prezensa Papa foun.

Eis-PrezidenteRepúblika, Francisco Guterres, Lú-olo. Imajen TATOLI/Alexandra da Costa

Eis-Prezidente Repúblika, Francisco Guterres “Lú-Olo”, bainhira partisipa iha misa omenajen ba Papa Francisco, iha Katedrál Imaculada da Conceição hateten, “Kona-ba esperansa ba nomeasaun amu Papa foun, ida-ne’e depois mak sei hili no sé de’it maka hetan nomeasaun nu’udar amu Papa relijiaun Katolika, nia prontu no konsidera ida-ne’e mak ita-nia amu Papa”.

Nune’e mós, Eis-Primeiru-Ministru, Marí Alkatiri, reprezenta mós relijiaun musulmanu, iha biban hanesan, fiar katak Sua Santidade ida tuirmai sei komprende katak mundu ida-ne’e muda ona no presiza ita atu hamutuk salva umanidade tomak.

Eis-Primeiru-Ministru no Sekretáriu Jerál Partidu FRETILIN, Marí Alkatiri

“No, ha’u fiar katak sé de’it mak troka Santu Padre nia nafatin hodi kontinua hatutan tan memória amu Papa nia ne’ebé nia hala’o durante nia moris”, eis-titulár ne’e otimista.

Iha parte seluk, Madre Kanosiana, Guilhermina Marçal, hateten katak ita hotu-hotu nu’udar sarani, ita presiza reza maka’as atu Maromak haraik espíritu santu ba kardiál sira, hili ema ne’ebé loloos hodi sai hanesan pastor (bibi-atan), sai hanesan aman, mestre no líder universál ba ema hotu.

Prezidente MRKF, Me. Guilherminha Marçal, FdCC. Imajen Tatoli/Francisco Sony

“Tanba ita boot sira haree rasik, atitude Papa Francisco nian hatudu buat barbarak ne’ebé halo admirasaun ba mundu. Papa Francisco hakuak ema hotu-hotu, nia laharee ba relijiaun, rasa, pozisaun; ne’e laiha, maibé nia hakuak no hadomi ema hotu”, madre ne’e rekoñese.

Relijioza ne’e hatutan, “Ida-ne’e mak ita presiza iha mundu sosiál ida ohin, mundu sosiál ne’e presiza ema nakloke, líder ne’ebé hatene simu, hatene hakuak ema hotu-hotu, ida-ne’e extraordináriu tebes ho ninia apoximasaun sira ba ema ki’ak, labarik ki’ik, joven, inan-aman, ida-ne’e furak loos”.

Reprezentante sarani Katólika, Filomeno Martins da Silva hateten katak Papa foun ne’ebé sei mai sei iha “nakukun” laran tanba sei liuhusi prosesu konklave ne’ebé iha.

“Ida-ne’e mak igreja Katólika sira halo iha prosesaun ba nomeasaun Papa foun. Konklave ne’e rasik sei hala’o hafoin prosesu fúnebre no liutiha loron sanulu resin-lima mak foin halo eleisaun hodi hili amu Papa” sarani ne’e esplika.

Sidadaun ne’e konsiente katak kostume hili amu Papa la’ós buat simples maibé rigorozu uitoan no kandidatu referidu ba kardiál hotu ne’ebé ho idade 80 mai kraik, mak iha direitu atu hili, maibé sira ho idade 81 ba leten laiha oportunidade atu halo votasaun.

“Ha’u hanoin ida-ne’e sei iha espíritu santu mak sei akompaña hodi hili Papa foun no bainhira  hili ona Papa foun mak ita hotu agradese ba aman Maromak tanba hili fali ona líder másimu relijiaun Katólika nian”, nia énfaze.

Husu sarani hotu reza

Entrentantu, Arsebispu Arkidioseze Metropolitana Dioseze Dili, Don Virgílio Kardeál do Karmo dezloka ona ba Vatikanu-Roma, hodi partisipa serimónia fúnebre Sua Santidade Papa Francisco nian no partisipa iha konklave ba hili Papa foun.

Arsebispu Arkidioseze Metropolitana Dili no Kardeál Eleitu, Don Virgílio do Carmo da Silva, SDB. Imajen Tatoli/Francisco Sony.

Antes dezloka, Arsebispu dehan ba jornalista sira iha Aeroportu Nicolau Lobato, Dili, “Husu ba Nai Maromak atu fó fali ema ida-ne’ebé ho fuan boot no hanoin oinsá ho ninia matenek, ninia santidade kontinua lori igreja Katólika la’o ba oin iha tempu ida ne’e”.

Autoridade másima igreja no sarani Katólika Timor-Leste ne’e hateten, tanba ita hotu hatene la’ós de’it iha Timor maibé iha mundu tomak hasoru tentasaun oioin, nune’e igreja Katólika presiza nafatin nia figura hanesan, amu Papa ida-ne’ebé mai ho ninia figura ida, nia matenek no esperiénsia rasik.

“Husu ba sarani hotu atu reza. Ita-nia orasaun sira ne’e ajuda kardeais sira hotu ne’ebe sei hala’o disernimentu la’ós to’o ba atu hili de’it maibé liuhusi prosesu naruk uitoan molok to’o hili ema ida. Loos duni, ida-ne’e mak Nai Maromak fihir no hakarak atu kontinua lori uma kreda ba oin hodi troka Papa Fransico”, nia esplika.

Arsebizpu Arkedioseze Dili, Don, Virgílio Kardeál do Carmo énfaze, “Ne’e duni husu ba iha sarani sira buat rua ne’ebé importante; primeiru halo orasaun ba Sua Santidade Papa Fransisco, ita reza ba nia ninia klamar no segundu reza mós ba kardiais sira atu halibur hamutuk iha loron hirak-ne’e hodi halo disernimentu molok hetan fali amu Papa foun”.

 

Jornalista: Alexandra da Costa

Editór: Rafael Ximenes de A. Belo

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!