VIKEKE, 07 Maiu 2025 (TATOLI)—Care Internasionál Timor Leste no Autoridade Protesaun Sivil (APC, sigla portugés) liuhusi Bombeiru Vikeke, halo prátika simulasaun salva ema bainhira mosu dezastre naturál ba abitante suku Babulu, postu Uatulari, munisípiu Vikeke hodi prepara aan ba akontese dezastre naturál bee no tasi sa’e.
Reprezentante Care Internasionál Timor Leste, Sepra Pinto R dos Santos, haktuir atividade simulasaun ne’e atu tulun komunidade prepara, prontu sira-nia aan bainhira dezastre akontese iha suku Babulu aldeia rua hanesan aldeia Beli no Darlari ne’ebé risku ba dezastre naturál.
Objetivu husi simulasaun ne’e, atu kapasita no hasa’e koñesementu ba abitante sira-nia, hodi prontu hasoru ba dezastre naturál sira-ne’ebé akontese, bele salva aan no ema seluk.
“Ita hatene katak komunidade suku babulu hela iha área Alimbata ne’e, besik-liu ba tasi, sai hanesan risku ba abitante sira-nia vida. Bainhira akontese udan-boot sira hasoru risku rua tasi no mota ne’ebé fó risku makaas-liu, ba ita-nia komunidade nia vida no sira-nia sasán sira. Tanba ne’e, mak Care liuhusi parseiru implementadór Fundasaun Knua Haberan Komunidade (F-KHK) Vikeke ita realiza atividade simulasuan para tulun komunidade sira, atu bele iha koñesementu bainhira akontese dezastre naturál saida mak sira bele halo no sira labele dependénsia ba Protesaun Sivil tanba kestaun distánsia, molok to’o mai risku barak ona,” Sepra Pinto R dos Santos hateten iha Ailembata, suku Babulu, ohin.
Nune’e, nia dehan, simulasaun ne’e komunidade bele iha ona koñesementu kona-ba risku dezastre naturál bainhira akontese dezastre, komunidade bele tulun malu no evakua malu ba fatin evakuasuan sira.
“Tanba ne’e, pratika simulasaun ne’e sai importante ba ita-nia komunidade sira iha Ailembata. Ami sente kontente ba apoiu sira husi parseiru sira hodi realiza simulasaun ida-ne’e hodi hanorin ita-nia komunidade sai preparadu, projetu ida-ne’e ninia naran prontu ba dezastre, ita tenke prontu ba kualker tempu tanba akontese dezastre mai la informa ba ita,” nia dehan.
Sekretáriu munisípiu Vikeke Asuntu Sosiál no organizasaun komunitáriu, Acacio de Souza, haktuir, komunidade sira-ne’ebé hela besik tasi no mota tenke atensaun bainhira mota boot no mota boot atu labele afeta ba komunidade sira nian moris.
“Simulasaun ne’ebé ita-nia parseiru sira oferese ba komunidade ne’e, sai hanesan importante ba komunidade ne’ebé besik área risku, atu ita bele prepara aan hodi hasoru ba dezastre naturál,” nia dehan.
Xefe aldeia Daralari, suku Babulu, Jeferino Menezes, hato’o agredesimentu ba parseiru sira-ne’ebé oferese ona simulasaun ba komunidade Ailembata, tanba área Alembata risku ba dezastre naturál ne’ebé kada tinan afeta ba komunidade.
“Ita hotu hatene katak fatin ida-ne’e risku ba dezastre naturál, tasi, foho no mota. Bainhira udan-boot no hamosu mota boot sempre afeta ba komunidade. Iha tinan 2003 akontese mota tun, iha kalan boot ami konsege salva malu, nune’e mós iha tinan 2006 akontese inundasaun bee sa’e. Liuhusi simulasaun sira-ne’e, ami bele proteje malu iha tempu akontese dezastre naturál. Ho ida-ne’e ami hato’o agradesimentu ba parseiru sira-ne’ebé formasaun simulasaun ba ami-nia komunidade hodi preparan di’ak liután ba dezastre,” nia dehan.
Tuir observasaun TATOLI nota katak, iha pratika simulasaun ne’e komunidade entuaziasmu partisipa prátika simulasaun evakua vítima ka sira husi fatin akontesementu hodi lori ba fatin evakuasaun.
Prátika simulasaun ne’e oferese husi Bombeiru Vikeke, CVTL, F-KHK, pratika simulasaun ne’e durante oras rua nian laran.
Iha pratika simulasaun ne’e hetan akompaña husi reprezentante embaixada Autralia, OXFAM, Plan Internasionál, Care Internasionál Timor-Leste, Prezidente APC, APC Bobonaru, Komadante APC Likisa, autoridade lokál suku Babulu no komunidade Babulu.
Jornalista : Vitorino Lopes da Costa
Editór : Cancio Ximenes