iklan

HEADLINE, SAÚDE

UNFPA-MS selebra Loron Mundiál Parteira, “Parteira esensiál iha krize”

UNFPA-MS selebra Loron Mundiál Parteira, “Parteira esensiál iha krize”

Vise-Ministru Saúde no Asosiasaun Parteira Timor- Leste hamutuk ho UNFPA selebra aniversária Loron Mundiál Parteira nian iha City 8, Manleuana, Dili, 09 Maiu 2025. Foto Tatoli/António Daciparu

DILI, 09 Maiu 2025 (TATOLI)—Fundu Nasaun Unida ba Populasaun (UNFPA-sigla inglés) hamutuk ho Ministériu Saúde selebra (MS) Loron Mundiál Parteira ho tema “Parteira sira esensiál iha krize hotu-hotu”.

Reprezentante UNFPA iha Timor-Leste, Nevchaa Suren, informa ohin loron komemora Loron Mundiál Parteira nian, ne’ebé selebra globalmente iha loron 05 fulan-Maiu ne’ebé fó onra ba parteira sira-nia servisu hodi salva moris ne’ebé mak sai hanesan kuidadu-na’in ka kuidadora iha liña frente hodi fó salvaguarda ba saúde-inan no kosok-oan.

“Ho selebrasaun Loron Mundiál Parteira nian, ita fó onra ba parteira sira, ba sira-nia servisu hodi salva vida ne’ebé mak sai hanesan kuidadu-na’in ka kuidadora iha liña frente hodi fó salvaguarda ba saúde-inan no kosok-oan nian, no sai mós autór esensiál iha kontestu dezenvolvimentu no iha situasaun umanitária sira,” Nevchaa Suren esplika.

Nia esplika, husi tema selebrasaun ba tinan ida-ne’e, ho intensaun atu fó rekoñesimentu boot liután ba parteira sira-nia papél hodi serbí sira-nia komunidade iha tempu krize sira hanesan dezastre naturál, konflitu ka pandemia sira.

“Parteira sira-ne’ebé iha abilidade no kbi’it bele fornese kuidadu saúde ne’ebé bele salva vida no esensiál ba saúde inan sira durante isin-rua, partu, hahoris no iha períodu pós-partu. Parteira sira-ne’ebé treinadu ho di’ak bele fornese 90% husi informasaun no servisu saúde seksuál no reprodutiva ne’ebé komprensivu,” nia relata.

Nia hateten, parteira iha TL la’ós de’it sai hanesan kuidadu-na’in sira, maibé sira mós hanesan edukadór, defensór, respondente dahuluk no lian sira-ne’ebé komunidade sira fiar iha sira-nia leet.

“Proporsaun mortalidade inan mundiál nian tun ona 40% entre tinan 2000 no 2023. Husi númeru ne’e, inan ne’ebé mate 328 tun ba 197. Parteira sira hala’o papél boot ida hodi atinje redusaun ida-ne’e. Maibé, númeru diminuisaun tun neineik ona dezde 2015 no redusaun liután presiza esforsu barak liutan, inklui investimentu iha parteira sira,” nia hateten.

Iha fatin hanesan, Vise-Ministru Saúde ba Operasionalizasaun Ospitál, Flávio Brandão Mendes de Araújo, tenik selebrasaun ba loron parteira fó reflesaun ida ba idak-idak katak ohin loron ida-ne’e papél parteira to’o iha-ne’ebé sira-nia servisu ba inan no oan sira.

“Ita halo selebrasaun loron parteira katak ita to’o ona iha-ne’ebé papél parteira iha ita-nia rai. Depois ita haree ba tema ohin parteira sira esensiál iha krize hotu-hotu, maibé bainhira inan isin-rua hasoru ona, nia iha momentu ne’ebá nia sente krize ne’e iha-ne’ebá ona,” Flávio haktuir.

Aleinde ne’e, Prezidente Asosiasaun Parteira Timor-Leste (APTL), Lídia Gomes, agradese ba parte hotu-hotu ne’ebé hamutuk hodi selebra loron parteira ne’e la’o ho di’ak.

“Tema selebrasaun loron parteira internasionál ba tinan ida-ne’e, refelte duni realidade ne’ebé ita ultrapasa ona. La’ós de’it iha tempu hakmatek nia laran, maibé liuliu iha momentu krize naturál no pandemia boot liu ne’ebé akontese iha ita-nia rai-laran hanesan inundasaun iha fulan-Abríl 2021 mai to’o iha  pandemia Covid-19 nian, parteira sira hamriik metin hodi salva inan no oan nia vida. Sira hakat liu mota no sa’e foho no brani hasoru situasaun inserteja hodi proteje inan no oan sira,” Lídia haktuir.

Entretantu, tuir dadus, Asosiasaun Parteira iha Timor-Leste rejista membru sira hamutuk besik rihun-ida (1000).

Jornalista: Felicidade Ximenes

Editór: Xisto Freitas da Piedade

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!