VIKEKE, 24 maiu 2025 (TATOLI)-Ministra Saúde (MS) Élia A. A. dos Reis Amaral, sábadu ne’e, introdús Programa Integradu Saúde (PIS) ba abintante sira husi suku Bahalara Uain, postu Vikeke Vila, munisípiu Vikeke.
Biban ne’e, Ministra Saúde, esplika IX Governu konstituisionál liuhusi rezolusaun Governu, iha loron 6 Marsu 2024, kona-bá implementasaun pakote integradu saúde nian ne’ebé hakarak lori saúde ba hakbesik besik komunidade sira ba prevensaun moris.
“Programa integradu saúde ne’e mai husi programa anteriór nian ne’ebé ita implementa uluk hanesan programa Siska no Saúde ba família. Nune’e, agora programa rua ne’e ita konjunta hamutuk sai prograóa ida. Ne’ebé ita bolu PIS sai programa ida-ne’ebé fundamentu atu ita bele halo prevensaun ba moras sira, edukasaun, promosaun saúde, diagnstiku partisipativu ba iha ita-nia komunidade sira-ne’ebé hela iha área remota”, Ministra ne’e hateten, iha suku Bahalara Uain, ohin.
Governante ne’e, profunda PIS ne’e ekipa pesoál saúde sira la’ós realiza iha postu saúde sira, maibé pesoál saúde sira lori PIS ba liu iha área sira-ne’ebé transporte labele asesu ba to’o iha komunidade sira, nune’e liuhusi programa ne’e bele hakbesik komunidade hodi halo diagnóstiku partisipativu ba prevensaun moras sira.
“Ita hakarak liuhusi diagnóstika sira ita halo prevensaun moras antes hanesan moras kankru, hipertensaun, diabetiku no seluktán. Tan ne’e, ha’u fó parabéns ba komunidade sira iha suku Bahalara Uain, tanba komunidade sira koopera no partispa iha PIS. Nune’e mós ha’u hakarak relata ba komunidade sira katak iha tempu badak nian laran ita sei simu sertifikadu livre husi malária nian”, nia subliña.
Ho nune’e nia husu komunidade Bahalara Uain kuandu pesoál saúde sira ladun másimu tenke hato’o preokupasaun sira, nune’e servisu nasionál bele hatene hodi responde preokupasaun sira.
Iha fatin hanesan, Prezidente Autoridade Munisípiu (PAM) Vikeke, Francisco C.S de G. Soare, hato’o agradesimentu ba Ministra Saúde (MS) ne’ebé hakbesik ba komunidade hodi lori programa PIS.
“Ha’u espera ba oin Ministra bele hakat tán ba suku seluk ne’ebé iha munisípiu Vikeke hodi ko’alia asuntu saúde no asuntu sira seluk tanba liuhusi programa ida-ne’e ema bele partisipa ba programa saúde nian”. nia akresenta.
Iha biban ne’e, Xefe suku Bahalara Uain, Angelo N. dos S.D.L. Pinto, sente programa ne’e PIS lori ona saúde ba komunidade no importante ba komunidade Bahalara Uain sira halo prevensaun ba moras sira-ne’ebé iha.
“Ha’u sente programa ne’e di’ak tanba ita lori ona saúde bá hakbesik ita-nia komunidade sira. Tanba ita-nia komunidade balun moras tempu naruk sira labele bá konsulta to’o munisípiu, maibé liuhusi programa ida-ne’e ita-nia komunidade sira bele konsulta besik, atu sira bele halo tratamentu ba moras sira-ne’ebé ita-nia komunidade sira enfrenta. Ho ida-ne’e, ha’u husu programa ne’e labele to’o iha ne’e de’it, maibé tenke kontinua ba oin”. nia hato’o.
Atividade ne’e Ministra Saúde (MS) hamutuk ho autoridade munisípiu Vikeke hodi distribui pakote ai-han nutritivu ba komunidade sira, iha suku Bahalaran Uain, hodi konsumu ai-han sira-ne’ebé ho nutritivu haforsa saúde.
Entretantu programa PIS ne’ebé realiza iha suku Bahalara Uain hetan partisipasaun husi diretór servisu munisipál, autoridade lokál, pesoál saúde munisípiu Vikeke, Polísia nasionál Timor Leste (PNTL) munisípiu Vikeke no hetan partisipa másimu husi komunidade Bahalara Uain.
Jornalista : Vitorino Lopes da Costa
Editór : Florencio Miranda Ximenes