DILI, 20 janeiru 2020 (TATOLI) – Komité Orientadora 25 (CO25), halo ona entrevista ba autór prinsipál besik ema na’in atus-tolu (300) no rekolla ona dokumentu sira hanesan karta no fotografía importante liu rihun ida.
Ho ida-ne’e, Prezidente CO25, Constâncio Pinto ‘Terus’, hakarak informa ba públiku katak, hahú 2017, CO25 hahú ona halo nia knaar peskiza iha rai-laran no mós rai-li’ur hodi rekolla informasaun no dokumentu sira husi autór sira ne’ebé partispa iha luta libertasaun nasionál.
“CO25 halo ona entrevista ba autór prinsipál besik ema na’in atus-tolu no rekolla ona dokumentu sira hanesan karta no fotografia importante liu rihun ida. Dokumentu-sira-ne’e, barak liu hetan iha Portugál no balun iha Timor. Dadus sira-ne’e arkiva hela iha CO25 atu peskizadór sira halo analiza, nune’e bele hakerek livru”, Constâncio hato’o lia hirak-ne’e, hafoin hasoru-malu ho Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo, iha Palásiu Prezidente Nicolau Lobato, Bairru Pité, Dili, ohin.
Nia dehan, dokumentu barak kona-ba luta libertasaun nasionál nian, iha mós rai seluk ne’ebé CO25 seidauk to’o bá, hanesan Indonézia, Austrália, Kanadá, Estadu Unidu Amérika no seluk tan. Ida-ne’e, CO25 mak iha kompeténsia sei lori dokumentu sira-ne’e mai Timor.
Nia fó hanoin katak, inísiu fulan-novembru 2019, CO25 mós realiza ona konferénsia nasionál ne’ebé konvida peritu husi rai-li’ur no iha rai-laran, hodi fahe matenek kona-ba peskiza istória. Aleinde ne’e, realiza mós kenferénsia munisipál iha munisípiu sanulu-resin rua inklui RAEOA, hodi habelar serbisu CO25 ninian, no identifika autór luta sira, nune’e kontinua entrevista hodi kompleta dadus ba hekerek istória.
“Iha konferénsia munisipál, kuaze veteranu hotu apresia no haksolok ho ezisténsia CO25 nian. Sira husu atu peskiza CO25 nian kontinua nafatin, nune’e bele prezerva istória loloos luta nian ba jerasaun tuirmai. Sira mós dehan atu CO25 la’o ba ema hotu ne’ebé partisipa iha luta hodi rekolla sira-nia memória”, Constâncio informa.
Nia temi katak bainhira CO25 hahú nia serbisu, publika ona revista istória Rezisténsia Edisaun I no II ne’ebé kolekta artigu kona-ba istória husi estudante no akadémiku sira, kontempla mós atividade no progresu serbisu CO25 nian. Publika mós Coffee Table Book (CTB) ne’ebé haree liubá memória pesoál autór sira ne’ebé luta ba ukun-an.
“CO25 partisipa no sai oradór iha konferénsia sira ne’ebé estudante universitáriu sira organiza hodi habelar serbisu CO25 nian no iha posibilidade atu hahú fahe informasaun kona-ba istória iha universidade”, nia esplika tan.
Oras ne’e daudaun, CO25 iha nia peskizadór prinsipál na’in sia no asistente peskizadór na’in-neen, órgaun ezekutivu na’in-ualu, hamutuk ho voluntáriu hamutuk na’in sanulu-resin ualu, parte ida forma mós rekursu umanu ba peskiza istória nian.
Aleinde hakerek livru husi volume I to’o VI ne’ebé iha hela prosesu peskiza, CO25 mós iha planu atu hakerek livru istória ba estudante ensinu báziku sira nune’e bele tulun labarik sira hatene istória Timor nian.
Hakerek istória rezisténsia povu Timor nian, CO25 sei haka’as-an hodi hakerek istória ida-ne’ebé bele reprezenta ema hotu nia testemuña hodi hatuur istória ne’ebé ho loloos.
Constâncio hateten, Prezidente Repúblika mós kontente tebes ho serbisu CO25 no enkoraja atu kontinua serbisu di’ak liután tuir mandatu ne’ebé iha.
“Xefe Estadu fó hanoin ba CO25 atu hatuur loloos istória ukun rasik-an ninian”, nia subliña.
Komité Orientadora 25 (CO25), estabelese bazeia ba Rezolusaun Governu númeru 1/2017, 9 janeiru 2017 ho nia mandatu atu halo peskiza no hakerek livru kona-ba luta Frente Urbana, Frente Klandestina partikulár liu envolvimentu foin-sa’e no estudante sira iha luta libertasaun nasionál.
Iha serimónia tomada pose ba membru CO25, Kay Rala Xanana Gusmão dezafia CO25, atu labele foku de’it ba istória juventude ho estudante sira-nian iha luta ba libertasaun nasionál, maibé haree mós ba partisipasaun povu tomak iha luta ba ukun rasik-an.
Durante enkontru, Komité Orientadora 25 mós hato’o felíz Natál no Tinan Foun ba Prezidente Repúblika.
Jornalista: Cipriano Colo
Editór: Xisto Freitas
