iklan

NASIONÁL, EKONOMIA, HEADLINE

Fulan-Marsu Nia Laran, Empreza Caltech Lansa Produsaun Resiklajen Lixu

Fulan-Marsu Nia Laran, Empreza Caltech Lansa Produsaun Resiklajen Lixu

Sekretáriu Estadu Ambiente, Demétrio do Amaral de Carvalho hatudu hela produsaun resiklajen lixu ba matéria konstrusaun husi Empreza Heineken no Caltech. Imajen Tatoli/Florencio Miranda Ximenes.

DILI, 16 marsu 2020 (TATOLI) – Sekretáriu Estadu Ambiente, Demétrio do Amaral de Carvalho, informa iha fulan ne’e nia laran empreza Caltech hamutuk ho Heineken hahú lansa ofisiál prosesu resiklajen lixu ba matéria konstrusaun.

“Empreza nia akizisaun ba ekipamentu kompletu ona no instalasaun sentrál resiklajen plástiku ba matéria konstrusaun finaliza ona iha Caltech ninia fatin iha Beduku, Dili, ne’ebé iha loron 20 marsu atu halo lansamentu ofisiál ba produsaun”, tenik Demétrio ba Agência Tatoli iha ninia knaar fatin, Bebora, segunda ne’e.

Nia informa, empreza Caltech, hamutuk ho Heineken, inklui ajénsia internasionál JICA, KOICA, USAID no Uniaun Europeia apoia fundu ba Mercy Corps hodi kuaje miliuan $4-resin atu resikla lixu ba materiál konstrusaun.

Inisiativa husi kompañia rua ne’e hakarak halo lansamentu ofisiál ba resiklajen lixu sai matéria konstrusaun bainhira Sekretaria Estadu Ambiente (SEA) aprezenta polítika zero plástiku.

Nia dehan tan, benéfisiu ba Timor-Leste, maka minimiza porsentu 20 lixu plástiku ne’ebé kontein ho ambiente no aplika ekonomia sirkulár hodi tranforma lixu ne’ebé laiha valór ba materiál ne’ebé iha valór.

“Ohin, Dili produs lixu husi uma-kain tonelada 243.000-resin, purtantu se ita haree dadus 2015 nian, kada loron prodús lixu tonelada 200 no sé ita foti pursentu 20 plástiku ne’e entre tonelada 45 to’o 50 plástiku ba materiál konstursuan, ita bele ajuda minimiza impkatu ba ambiente no bele fó redimentu ba entidade ne’ebé halo atividade lixu,” nia akresenta.

Demétrio refere liután, produsaun ne’e halo teste tiha ona ne’ebé kualidade di’ak ba jardín sira no estrada ninin sira ne’ebé importante ba solusiona lixu iha nasaun ne’e.

“Mákina ne’ebé Caltech iha la’ós mákina ida boot hodi bele transforma tonelada 150 kada loron nian, maibé sira-nia kapasidade produsaun ho mákina bele prodús tonelada 4 to’o 5 kada loron”, nia salienta.

Empreza Caltech ho esforsu rasik halo tratamentu ba lixu ka resiklajen ba kaixa mamuk, botir, ákua no mós sunu sasán ospitalár atubele mellora ambiente iha país ne’e.

Polítika zero plástiku ne’e define ba prioridade tanba Timor-Leste nia kuantidade lixu plástiku ne’ebé prodús porsentu 18 to’o 20.

Bazeia ba lei baze ambientál númeru 26/2012 no lei numeru 2/2017, kona-ba sistema jestaun rezíduu sólidu urbanu no dekretu lei 32/2016 kona-ba estratéjia hodi melloramentu jestaun lixu urbana sira, sei hasai mós sirkulár ida ba empreza sira atu fó avizu ba kompradór atu hahú utiliza ona pasta amigavel ho ambiente.

Jornalista: Florencio Miranda Ximenes

Editora: Julia Chatarina

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!