iklan

NASIONÁL, EKONOMIA, HEADLINE

Aprovizionamentu akizisaun produtu Cesta Bázika uza modalidade adjudikasaun direta

Aprovizionamentu akizisaun produtu Cesta Bázika uza modalidade adjudikasaun direta

Produtu Cesta Bázika. Imajen TATOLI/Antónia Gusmão.

DILI, 03 dezembru 2020 (TATOLI)—Ministru Koordenadór Asuntu Ekonómiku (MKAE), Joaquim Amaral, hateten Governu kontratu kompañia timor-oan halo kompra ba produtu Cesta Bázika, bazeia ba kapasidade finanseira, hodi distribui ba komunidade iha territóriu tomak.

Bazeia ba dekretu-lei númeru 48/2020, 07 outubru, kona-ba medida apoiu família, atribuisaun Cesta Bázika, operadór ekonómika lokál iha ámbitu planu rekuperasaun ekonómika no kria rejime espesiál aprovizionamentu ba efeitu, iha artigu 10 kona-ba modalidade aprovizionamentu, temi katak aprovizionametu ba akizisaun produtu Cesta Bázika realiza bazeia ba modalidade ajudikasaun direta to’o limite verba ne’ebé aloka ba entidade ajudikante ne’ebé ministériu indika ona.

“Sim, ajudikasan direta ba kompañia sira tanba natureza programa Cesta Bázika ne’e emerjénsia, entaun ita difísil atu hili aprovizionamentu normál tanba lori fulan-tolu to’o neen mak foin finaliza, enkuantu ita-nia programa ne’e implementa ba fulan-rua de’it,” Ministru Koordenadór ne’e informa foin lalais ne’e, iha Catedral, Villa Verde.

Bazeia ba artigu 9 dekretu-lei ne’e, kona-ba akizisaun produtu no embalajen produtu bazeia ba distribuisaun Cesta Bázika obdese ba rejime jurídiku aprovizionamentu no kontratu públiku, independente, ho valór ne’ebé korrespondente.

Enkuantu aprovizionamentu sei realiza hosi ministériu implementadór programa hanesan Gabinete Ministériu Koordenadór no Asuntu Ekonómiku (MKAE), Ministériu Turizmu, Komérsiu no Indústria (MTKI), Ministériu Agrikultura no Peska, Sekretaria Estadu Kooperativa (SEKoop), Sekretaria Estadu Ambiente (SEA) inklui Autoridade Rejiaun Administrativa Espesiál Oé-cusse Ambeno (RAEOA).

“Kritéria ajudikasaun direta ne’e iha regra, la’ós bolu entrega direta de’it, maibé tenke iha justifikasaun klaru, iha kapasidade finaseiru no prontu implementa iha korridór legál liuliu transparénsia,”governante ne’e esplika.

Aleinde ne’e, kompañia fornesedór ne’e kontrata direta hosi kada minstériu implementadór, la’ós MKAE.

Governu fó konfiansa ba setór privadu atu asume resposabilidade no garante katak sasán ba benefisiáriu korrespondente ho montante ka osan ne’ebé temi.

Tanba ne’e, ministériu implementadór kontinua husu ba instituisaun sira hanesan Provedoria Direitu Umanu no Justisa (PDHJ, sigla portugés), Komisaun Antí-Korrupsaun (CAC, sigla portugés) no Organizasaun Naun Governamentál (ONG) inklui populasaun tomak atu ajuda kontrola no tau matan ba programa atu susesu.

“Ha’u husu ita hotu tau matan atu hadi’a tanba bele akontese sasán la to’o $25, ha’u husu ona ba entidade fiskalizadór sira hanesan PDHJ no CAC atu ajuda monitoriza, nune’e kompañia sira hadi’a dezempeñu no kumpre kontratu ho Governu,” nia hatutan.

Kona-ba produtu lokál iha rai laran la sufisiente, Ministru dehan programa Cesta Bázika dezeña atu sosa produtu lokál inklui produtu balun ne’ebé sirkula, maibé iha merkadu nasionál no lokál bele sujeita sosa.

“Ita tenke hatene produtu lokál ne’e la to’o nafatin, ne’ebé kompañia tenke kompleta tan hosi fatin seluk tanba ita-nia objetivu mak sosa hotu iha merkadu ne’ebé ita-nia produtór sira fornese, maibé kuandu la sufisiente sasán saida maka sirkula iha merkadu hosi fornesedór no vendedór timor-oan bele sosa,” nia klarifika.

Nia rekoñese iha parte balu eziji atu fahe de’it osan maibé Governu labele konsidera tanba programa ne’e  dezeña atu sosa produtu lokál.

Entretantu, Ministru kompromete sei hadi’a númeru delegasaun barak hosi ministériu implementadór ba distribuisaun Cesta Bázika iha munisípiu.

“Númeru delegasaun boot, ita bele haree no hadi’a. Tanba ami simu realidade ne’e akotese maibé bainhira dehan programa Cesta Bázika la benefisia povu ne’e laiha lójika no laloos,” nia afirma.

Tuir diploma ministeriál konjuntu númeru 38/2020, 26 outubru, produtu ne’ebé tama lista programa Cesta Bázika maka, produtu alimentár, kompostu husi foos, batar, kote/fore, amendoim, sorgum dulas, kafé, masin, fehuk ropa, susu ben, masin midar, manu, manu tolun, mina tein, mina-nuu, trigu, inklui modo sira hanesan ervilla, tomate, koto nurak, fore sikote, repollu, kouve, modo metan, modo mutin no modo seluk tan.

Enkuantu ba produtu ijiene maka, sabaun, álkool jel, deterjente, eskova nehan no pasta nehan.

Programa Cesta Bázika fixa membru idaidak agregadu familiár sei hetan $25, kada fulan iha fulan-rua nia laran no bele troka ho folin sasán ne’ebé korresponde ba valór osan.

Governu implementa medida haat ho kustu totál millaun $113,4, ba kurtu prazu hanaran mitigasaun impaktu ekonómiku no sosiál ba krize COVID-19, ho objetivu esensiál atu haree ba postu traballu ezistente antes krize no rekupera rendimentu família liuhosi hadi’a empregu no apoiu direitu sidadaun no empreza iha merkadu inklui normaliza hikas atividade ekonómika.

Hosi medida haat ne’e, inklui hotu programa Cesta Bázika ba família, ho totál kustu ba implementasaun hamutuk millaun $71,5 (valór bele iha mudansa) ho objetivu atu fó apoiu ba nesesidade bázika família, kombate hamlaha ba família vulnerável liu, apoiu ba agrikultór, produtór no komersiante lokál.

Jornalista: Florêncio Miranda Ximenes

Editora: Julia Chatarina

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!