DILI, 20 setembru 2021 (TATOLI)—Sala Situasaun, Sentru Integradu Jestaun Krize (SIJK), rejista kazu mate ida, pozitivu 25, rekoperadu 127 no kazu ativu 1.572.
Óbitu ne’e mane ho idade 45, hela iha Dili, seidauk vasina, iha 01 setembru 2021, diagnóstikadu iha HNGV ho sindroma insufisiénsia respiratória aguda (SIRA) tanba COVID-19.
Notísia relevante:TL rejista ema na’in 104 mate ho COVID-19
“Horikalan matebian iis-kotu iha tuku 20:58 iha Lahane. Familia kolabora ho ekipa saúde, hodi hala’o funerál tuir protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste,’’ Koordenadór Forsa-Tarefa ba Prevensaun no Mitigasaun, Rui Maria de Araújo, hateten liuhosi komunikadu, segunda ne’e.
Kazu foun ohin 25, mai hosi Dili 20 no munisipiu seluk hamutuk lima kompostu hosi mane 11 no feto 14.
Hosi totál kazu detetadu foun ohin, ho idade 20 hamutuk lima (20,0%) entre tinan 12-59 na’in 15 (60,0%), idade 60 hamutuk lima, 20 kazu ka 80% sintomatiku.
Kumulativu kazu konfirmadu sura hosi 21 marsu 2020 to’o 20 setembru 2021 hamutuk 19.058. Hosi horisehik mai ohin, teste ne’ebé Laboratóriu Nasionál Saúde halo hamutuk 175 PCR, ho detallu hanesan tuir-mai, Vijilánsia sentinela na’in-tolu, rastreiu ba kontaktu ka Contact tracing rua, Rastreiu Aleatóriu ka Random Screening nain 14, viájen sai-hosi serka sanitária hosi Dili 47, Viájen internasionál ida, Follow up iha kuarentena na’in 108.
Totál testes PCR ne’ebé halo horisehik 19 setembru iha munisípiu-sira seluk, RAEOA no HNGV hamutuk 521, ho detalla hanesan tuir-mai, Maubisse lima, Maliana 44, Viqueque rua, Suai rua, Baucau 97, Ermera 10, RAEOA neen, HNGV 64 no Lautém 11.
Totál doze vasina ne’ebé fó ona ba populasaun elijível tinan 18 ba leten, to’o ohin dader 10:00, loron 20 setembru tuir sistema informasaun Saúde iha Ministériu Saúde ho totál kumulativu 1ª doze iha Dili (76,6%) no totál kumulativu 2ª doze iha Dili (63,5%).
Ema ne’ebé simu ona vasina doze dahuluk iha Timor-Leste (55,4%) no simu ona doze daruak (32,5%).
Atu bele hatene surtu ida ninia evolusaun nomós surtu ne’e aumenta ka diminui, indikadór seluk ne’ebé matenek-na’in epidemiolojia nian uza, maka insidénsia.
Konvensionalmente, insidénsia sukat totál kazu foun kada loron pur mil abitante, no hatudu risku ne’ebé populasaun iha atu hetan da’et moras ida.
Hosi insidénsia COVID-19 iha Timor-Leste, durante loron hitu ikus maka 5,0/100 mil abitante, enkuantu ba deit munisípiu Dili,10,8/100 mil abitante.
Ohin,RAEOA iha insidénsia 9,3/100 mil abitantes, tuir kedan ho munisípiu Baucau ho insidénsia 5,5/100 mil abitantes.
Dadus iha leten hatudu katak, insidénsia munisípiu Dili ho RAEOA tuir-tuir malu as-liu, iha Timor-Leste laran tomak munisípiu ida seluk – Baucau – mós hatudu risku as-liu, atu populasaun hetan da’et, no hada’et tutan virus SARS-CoV-2, iha komunidade nia le’et.
Iha loron 20 setembru 2021, izolamentu Vera Cruz, Lahane, HNGV no fatin seluk iha territóriu laran tomak, halo tratamentu hospitalizadu ba kazu detetadu pozitivu na’in 59, ho detalle hanesan tuir-mai grave hamutuk na’in-ualu, na’in tolu uza ventiladór, na’in-ida uza CPAP-Continuous Positive Airway Pressure, haat uza oksijéniu. Moderadu hamutuk ema na’in 34. Kamán ema na’in 17.
Husu ba populasaun iha Timor-Leste laran tomak, maski simu ona vasina, favór respeita nafatin regra prevensaun no ijiéne individuál, ne’ebé Governu hatu’ur ona, atu prevene moras COVID-19 da’et ba mai.
Regra sira-ne’e mak hanesan uza maskara, fase liman beibeik ho sabaun ka dezinfetante ruma, evita kose liman ba matan, inus ho ibun bainhira kumprimenta-malu, la presiza ka’er-liman, bensa-liman, rei-malu ka haku’ak-malu evita halibur-malu barak hamri’ik ka tuur do’ok hosi ema seluk, mínimu metru ida ho balun.
Jornalista: Felicidade Ximenes
Editór: Cipriano Colo